انسفالیتوزون کانیکولی تک یاخته داخل سلولی اجباری در شاخه میکروسپوریده ها می باشدکه بیماری ناشی از آن ،انسفالیتونوزیس ، یکی از عوامل مهم آن فلجی تشنج و مرگ و میر در بین خرگوشهای آزمایشگاهی و خرگوشهای وحشی می باشد.و یک بیماری زئونوز بین انسان و خرگوش بوده روشهای مختلف برای تشخیص این پاتوژن در خرگوش استفاده می شود که یکی از حساسترین و اختصاصی ترین تکنیک های تشخیص ، روشهای مولکولی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی این انگل پاتوژن در کلنی خرگوشهای آزمایشگاهی نژادNew Zealand White و خرگوشهای وحشی بود. از آنجاییکه تاکنون هیچگونه تحقیقی بر روی این انگل در حیوانات آزمایشگاهی وخرگوشهای وحشی ایران صورت نگرفته است.60 سر خرگوش ازمایشگاهی نژاد New Zealand Whiteبطور تصادفی از 6 مرکز پرورش حیوانات آزمایشگاهی و تعداد 9 سرخرگوش وحشی از بازار فروش حیوانات خانگی خریداری شد و به آزمایشگاه منتقل گردیدند. مغز خرگوشها بدقت از جمجه خارج و به دو نیم تقسیم گردیدند.نیمی از آن در فرمالین 10% و نیمی دیگرآن در فریزر 20- درجه سانتی گراد قرار داده شدند. از بافتهای مغز به روش فنل کلروفرم، DNA استخراج و سپس Nested-PCRانجام شد. تعداد 7 مورد از 9 خرگوش وحشی مورد مطالعه (7/77%) و 2 مورد از خرگوشهای آزمایشگاهی (3/3%) آلوده به انسفالیتوزون بودند. در مطالعه حاضر با تهیه مقاطع هیستوپاتولوژی از خرگوشهای آزمایشگاهی ، علائم انسفالیتوزون مشاهده نشد.نتایج حاصل از این تحقیق با توجه به اینکه این انگل بین انسان و خرگوش مشترک بوده و سبب ایجاد بیماری در انسان می گردد لزوم بررسی و ردیابی این انگل در تعداد نمونه های بیشتری از خرگوشهای وحشی و آزمایشگاهی ضرورت دارد در کودکان و افراد نقص سیستم ایمنی و مبتلایان به ایدز این انگل به عنوان عفونت فرصت طلب شناخته شده است.
