نظارت بر بهداشت و سلامت پرندگان موجود در شهر که برای فروش عرضه میشوند از آن جهت که در ارتباط نزدیک با انسان هست از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه اینگونه پرندگان در ایران کمتر مورد توجه قرارگرفته است. آگاهی از انگلهای پرندگان موجود درپرنده فروشی ها ی شهر همدان بجهت کنترل و پیشگیری الودگی های انگلی اهمیت دارد. انواع پرنده هایی که در سطح شهر وجود دارد بجهت ارتباط با پرندگان صنعتی بومی و مناطق مسکونی باعث انتشار آلودگی و گاهی سرایت به انسان میشوند مثلا توکسوپلاسما گوندی از طریق پرندگان به انسان قابل انتقال است و آسیبهای جدی وارد میکند. از آنجایی که تاکنون مطالعه ای بر روی انگلهای کرمی گوارشی کبوتراهلی در همدان صورت نگرفته است این پروژه طراحی و انجام شد. روش کار: جهت انجام این تحقیق که از مهرماه 91 تا فرودین 92 انجام شد، تعداد 40 قطعه کبوتر بطور تصادفی از پرنده فروشی های همدان انتخاب و خریداری گردید. سپس به آزمایشگاه انگل شناسی دانشکده پیرادامپزشکی دانشگاه بوعلی سینا همدان منتقل شد. هدف این مطالعه بررسی میزان الودگی انگلهای دستگاه گوارش کبوترهای مورد مطالعه بوده است. قبل از انجام عملیات کشتن کبوترها و تشخیص ازمایشگاهی،فرم مشخصات مربوط به هر نمونه (تاریخ نمونه برداری، سن ، جنس، مشخصات ظاهری، نژاد وعلائم ظاهری ) ثبت و تکمیل می گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه ،ابتدا از ورید بال به کمک سرنگ خونگیری انجام شد وسپس از هر نمونه خون گسترش نازکی جهت رنگ امیزی ، با متانول به مدت 1 دقیقه فیکس و با گیمسا 30 دقیقه رنگ امیزی گردید،تا بتوان تک یاخته های خونی را به طریق میکروسکوپی مشاهده نموده و اندازه گیری کرد. کرم های لوله گوارش جمع آوری و در الکل 70% و گلیسیرین 5% نگهداری شدند. برای تشخیص نماتودها با لاکتوفنل شفاف و برای تشخیص سستودها ازکارمین اسید استفاده گردید. نتایج: کبوترهای مورد مطالعه از نژادهای بومی همدان، طوقی، تهرونی و پلاکی همدان بوده اند که نژاد بومی همدان و طوقی بیشترین آلودگی را داشتند. تعداد کبوترهای ماده 40/22 (55%) و تعداد کبوترهای نر 40/18 (45%) بوده است. علائم ظاهری در کبوترهای آلوده شامل لاغری، ژولیدگی پرها، اسهال گچی سفید ، لاغری و کم خونی مشاهده شد. ازتعداد 40 قطعه کبوتر مورد مطالعه 7 قطعه (5/17%) آلوده به آسکاریدیا گالی، 5قطعه (5/12%) آلوده به آسکاری