زهرا کلاه چی

مطالعه بر روی فراهمی فسفر در طول زمان و نقش مواد آلی در خاک های آهکی جهت بهبود در مدیریت کودهای شیمیایی و آلی فسفر مهم می باشد. این مطالعه جهت اندازه گیری تاثیر دو نوع ورمی کمپوست (ورمی کمپوست دامی و زباله شهری) بر فراهمی و گونه های فسفر در یک خاک آهکی تیمار شده با سه نوع کود شیمیایی (خاک فسفات)، دی آمونیم فسفات و سوپر فسفات تریپل انجام شد. نمونه های خاک تیمار شده با کودهای فسفاته به تنهایی یا در ترکیب با 5/0 درصد از ورمی کمپوستها در دمای 3+ـ25 درجه سانتیگراد برای 90 روز انکوباسیون شدند. غلظت فسفر فراهم در خاک های تیمار شده در طول 90 روز (1، 7، 15، 30 ، 60 ، 75، 90 روز) اندازه گیری شد. بعد از 90 روز انکوباسیون، محتوای فسفر قابل دسترس در خاک های حاوی کودهای شیمیایی فسفاته تیمار شده با ورمی کمپوست ها بالاتر از خاک هایی که تنها دارای کود فسفاته بودند، گردید. مقدار فسفر فراهم آزاد شده در پایان دوره انکوباسیون در خاک حاوی سوپرفسفات تریپل تیمار شده با ورمی کمپوست زباله شهری و همچنین در خاک حاوی دی آمونیم فسفات تیمار شده با ورمی کمپوست دامی و زباله شهری تفاوت قابل ملاحظه ای با مقدار فسفر فراهم آزاد شده در خاک شاهد داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد ورمی کمپوست، فسفر فراهم را در خاک در مقایسه با کاربرد کود شیمیایی فسفره به تنهایی، افزایش داد. معادله توانی بر داده های فسفر فراهم آزاد شده در طول دوره انکوباسیون برازش داده شد. ثابت b معادله توانی (ضریب تغییرفسفر)، از 059/0 میلی گرم بر کیلوگرم در روز، برای خاک تیمارشده با ورمی کمپوست دامی تا 14/0 میلی گرم بر کیلوگرم در روز، برای خاکی که تنها دارای کود سوپر فسفات تریپل بود، بدست آمد. بالاترین مقدار a معادله توانی در خاکهای حاوی دی آمونیم فسفات و سوپرفسفات تریپل تیمار شده با ورمی کمپوست زباله شهری مشاهده شد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که فراهمی فسفر در خاکهای تیمار شده با ورمی کمپوست زباله شهری نسبت به خاک تیمار شده با ورمی کمپوست دامی بیشتر بود. برنامه گونه بندی ژئوشیمیایی MINTEQ جهت تعیین شاخص اشباع و گونه های فسفر در محلول خاک استفاده شد. نتایج گونه بندی نشان داد که رهاسازی فسفر توسط انحلال کانی آپاتیت کنترل می شود و یونهای HPO42- و H2PO4- گونه های غالب فسفر در خاک های مورد مطالعه در طول دوره انکوباسیون می باشند