شخصیت به عنوان یکی از مهمترین عناصر داستان که بروز کنش منوط به وجود آن است، بر اساس دیدگاه‌های متفکران در علوم مختلف قابل تحلیل و شناسایی است. دیدگاه روان‌شناسان مثبت‌نگر دربارۀ فضائل و قابلیت‌های منش از آن جمله‌است. از نظر آنان فضائل دارای شش مؤلفه به نام‌های خرد، شجاعت، اعتدال، عدالت، عشق و تعالی است. دستیابی به این شش فضیلت از طریق راه‌هایی به نام قابلیت‌های منش با بیست‌وچهار مؤلفه امکان‌پذیر است؛ بنابراین فضائل و قابلیت‌های منش، چارچوب مناسبی برای تحلیل شخصیت در داستان است؛ از همین رو در پژوهش حاضر شخصیت قهرمان داستان قرآنی یوسف(ع) بر اساس آن و به منظور آشنایی با تیپ شخصیتی او با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی واقع شده‌است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که شخصیت قهرمان داستان یوسف(ع) از همه فضائل برخوردار است؛ این در حالی است که فضائل او از طریق ده قابلیت(خلاقیت، دلیری، صداقت، مهربانی، رهبری، گذشت، تواضع، خودکنترلی، سپاسگزاری و معنویت) بازنمایی شده‌است و این قابلیت‌ها بیشتر در مواجهه با ضدقهرمانانی چون برادران یوسف(ع) و همسر عزیز مصر و در موارد محدودی در تعامل با دیگر شخصیت‌ها مثل عزیز مصر و دوجوان مصاحب یوسف(ع) در زندان بروز یافته و آثار مثبتی برای قهرمان و برخی از آنان در پی‌داشته‌است.
