چکیده: قرون اخیر شاهد پیدایش مکاتب مختلف ادبی است. مکتب رئالیسم از جمله ی این مکاتب است که تاریخچه ی ظهور آن به اواسط قرن نوزدهم میلادی بر می گردد. این مکتب که به کشف واقعیت های زندگی و تصویر آنها می پردازد دارای انواع گوناگونی است. رئالیسم انتقادی که با دیدی نقادانه واقعیت ها را بازتاب می دهد یکی از انواع آن است .این نوع از رئالیسم ویژگی های خاصی دارد که بارزترین آنها عبارتند از : بدبینی، تصویر واقعیت ها با زبانی تند، توجه به ترسیم زندگی توده های فقیر، تصویر امور ناخوشایند و به کارگیری شخصیت نوعی. بررسی ها حاکی از آن است که برخی از رمان های نویسندگان معاصر بر مبنای رئالیسم انتقادی نگارش یافته اند. رمان «الزلزال» اثر طاهر وطار نویسنده ی معاصر الجزایری مؤید این مدعاست. نویسنده این رمان را در سال 1974 به رشته ی تحریر در آورده و با نگاهی انتقادی اوضاع و احوال الجزایر را در دهه ی اول پس از پیروزی انقلاب سال1962 به تصویر کشیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اثر مذکور یک اثر رئالیستی است و نویسنده با آگاهی و صداقت و شجاعت واقعیت های موجود را در بازه ی زمانی یاد شده بر اساس همه ی ویژگی های رئالیسم انتقادی در آن منعکس نموده است و از آن جا که نویسنده بیشتر به انعکاس مشکلات و مسائل منفی پرداخته است؛ از همین رو ویژگی بدبینی نسبت به سایر ویژگی های رئالیسم انتقادی نمود بیشتری یافته است. این در حالی است که نویسنده سخنان انتقادآمیز خود را متوجه قشر خاصی از جامعه ننموده، بلکه هم مردم و هم حکومت را در معرض انتقاد قرار داده است.
