1404/06/17
یعقوب محمدی فر

یعقوب محمدی فر

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 23489536600
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: همدان دانشگاه بوعلی سینا- گروه باستان شناسی
تلفن: 081-34220940

مشخصات پژوهش

عنوان
تجلی مروارید به عنوان عنصری کارکردی یا مفهومی مقدس در هنر ساسانی
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
مروارید، نماد، هنر تزئینی، ساسانی، فرّه ایزدی.
سال 1403
مجله مطالعات باستان شناسی پارسه
شناسه DOI
پژوهشگران یعقوب محمدی فر ، مینا رستگارفرد ، اسماعیل همتی ازندریانی

چکیده

نقش مروارید یکی از برجسته ترین و پرکاربردترین عنصر تزئینی در هنر دورۀ ساسانی ب هشمار م یرود که بازتاب های متنوعی از آن در آثار فرهنگی و هنری این دوره مشاهده می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه و اهمیت این نقش در هنرهای تزئینی ساسانی، به تحلیل آن به عنوان یکی از شاخص ترین نقوش ب هکاررفته در زیورآلات شاهانه و نمادی مقدس یا معنادار م یپردازد. پرس شهای اصلی پژوهش عبارتنداز: مروارید در هنر دورۀ ساسانی چه نمادها و کاربردهایی را نمایان م یسازد؟ شاخص ترین جلو ههای بصری مروارید و ارتباط آن با ارز شهای معنوی در دورۀ ساسانی چگونه تجلی یافته است؟ این پژوهش که از نوع بنیادی است، با رویکرد توصیفی، تحلیلی-تطبیقی انجام شده و اطلاعات آن ازطریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. یافت ههای پژوهش نشان می دهد که کاربرد نقش مروارید در هنر ساسانی فراتر از جنب ههای تزئینی بوده و به عنوان عنصری نمادین، معنوی و سلطنتی شناخته می شده است. تحلی لها حاکی از آن است که استفاده از نقش مروارید در این دوره، علاوه بر اهداف زیبای یشناسانه، در پیوندی عمیق با باورهای زرتشتی قرار داشته و نمادی از فرّه ایزدی به شمار می رفته است. این نق شمایۀ نمادین در گستره ای از هنرهای تزئینی، ازجمله منسوجات ابریشمی، ظروف زرین و سیمین، سک هها و تزئینات معماری نظیر گ چبری و نقاشی دیواری ب هکار رفته است. استفاده از این نقش در راستای تأ کید بر مفاهیمی هم چون: مشروعیت سلطنتی، تقدس الهی، و با هدف دستیابی به فرّه افزو نتر و درنتیجه سعادت و کامیابی بیشتر بوده است. نتایج این پژوهش نشان م یدهد که نقش مروارید، با تأ کید بر پیوند میان ارز شهای مذهبی و اجتماعی، ب هعنوان یکی از ارکان اصلی هنرهای تزئینی ساسانی، نمادی برجسته از ارتباط میان انسان، ایزدان و نظام سلطنتی در این دوره بوده است.