1404/06/17
یعقوب محمدی فر

یعقوب محمدی فر

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 23489536600
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: همدان دانشگاه بوعلی سینا- گروه باستان شناسی
تلفن: 081-34220940

مشخصات پژوهش

عنوان
پیشنهادی درباره کاربری بقایای معماری مکشوفه در محوطه ساسانی تل قلعه سیف-آباد- کازرون
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
تل قلعه سیف آباد دوره ساسانی معماری کاربری بنا مدیریت اقتصادی
سال 1401
مجله مطالعات باستان شناسي
شناسه DOI
پژوهشگران یعقوب محمدی فر ، رضا نوروزی

چکیده

محوطه تل قلعه سیف­آباد با وسعت تقریبی 160 هکتار، یکی از محوطه­های مهم دوره ساسانی است که در غرب دریاچه پریشان، در جنوب­غربی شهر کازرون بر روی بستر طبیعی تل پهن شکل گرفته است. به دلیل انتقال خط لوله گاز کازرون- شیراز، در فاصله سال های 1363 تا 1365، بخش میانی این محوطه به شدت تخریب شد. در نتیجه این آسیب­های ویرانگر، و نمایان شدن مواد فرهنگی، فعالیت­ سودجویان آثار باستانی در این محوطه آغاز گردید. در سال های 1393 و 1396 بعد از پیگیری­های متعدد دو فصل کاوش علمی نجات بخشی، در این محوطه انجام شد که حاصل آن کشف یافته­های مهمی از دوره میانه و پایانی ساسانی بود. با توجه به تک دوره­ای بودن این محوطه، از همان ابتدا کاوش افقی گسترده در دستور کار قرار گرفت. بقایای معماری کاوش شده نشان می­دهد که قسمتی از بخش داخلی بنا و تعداد زیادی فضای نسبتاً کوچک مستطیل شکل است که از مصالح سنگ، گچ، خشت و آجر ساخته شده است. دیوار خارجی این بنا از مصالح لاشه سنگ با ملاط گچ، و دیوارهای جداکننده فضاهای داخلی، اغلب از مصالح خشت و در مواردی از آجر و گچ و سنگ ساخته شده است. بر اساس عکس­های هوایی سال 1335، بقایای مجموعه بناهای متعددی در سرتاسر سطح پشته های طبیعی دیده می­شود. با توجه به کاوش های انجام شده و بررسی های سطحی، احتمالاً محل کاوش شده بقایای بنای چهارگوشی است به ابعاد تقریبی 75 در 80 متر است و پلان این بنا با وجود اینکه منحصر به فرد است اما شباهت­هایی با پلان قلعه­های ساسانی دارد و برخلاف قلعـه­های نظامی این دوره، و با توجه به یافتـه­های درون فـضاهای کاوش شده، کاربری این بنا در ارتباط با فعالیت­های اقتصادی، جمع­آوری، فرآوری و توزیع و مدیریت محصولات کشاورزی بخصوص خرما بوده است. بر اساس شواهد موجود باستان شناسی، این بخش از محوطه، به طور ناگهانی و احتمالاً براثر عوامل طبیعی یا انسانی تخریب و متروکه شده است. به دلیل ترک ناگهانی، شواهد مرتبط با فعالیت­های روزمره اقتصادی در این مکان در جای اصلی خود در فضاهای معماری به جای مانده، که مطالعه آنها به ما کمک می­کند تا نوع و نحوه فعالیت­های انجام شده در این بنای دوره ساسانی را درک کنیم.