یاسر محمدی

پژوهش حاضر به تحلیل پیشرفت‌های اخیر در زمینه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در حوزه کشاورزی دقیق می‌پردازد. این تحقیق با هدف کاربردی و با رویکرد تحلیلی بر مبنای علم‌سنجی انجام شد. جامعه آماری شامل مطالعات مرتبط با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در کشاورزی دقیق بود که در پایگاه اسکوپوس در بازه زمانی 2000 تا 2025 نمایه شده‌ بودند. برای جستجوی مقالات، از کلمات کلیدی “هوش مصنوعی”، “یادگیری ماشین”، “کشاورزی دقیق” و “تکنولوژی‌های نوین کشاورزی” استفاده شد. در این پژوهش از نرم افزار VOSviewer برای ترسیم شبکه موضوعی مطالعات استفاده شد، در نهایت 750 مقاله به عنوان جامعه آماری انتخاب و تحلیل شدند. به منظور بررسی روابط بین داده‌ها، از آزمون همبستگی استفاده گردید. بر اساس نتایج تحقیقات اخیر در زمینه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در کشاورزی دقیق نشان‌دهنده توجه فزاینده محققان به این حوزه و تحولات قابل توجهی است که این فناوری‌ها در شیوه‌های سنتی کشاورزی ایجاد کرده‌اند. کلیدواژه “کشاورزی دقیق” با ۲۳۱ بار وقوع، به‌عنوان محور اصلی این تحقیقات، اهمیت رویکردهای مدرن در بهینه‌سازی فرآیندهای کشاورزی و افزایش بهره‌وری را نمایان می‌سازد. این موضوع به‌ویژه در مواجهه با چالش‌های زیست‌محیطی و نیاز به تأمین غذا برای جمعیت رو به رشد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. کلیدواژه‌های “هوش مصنوعی” و “یادگیری ماشین” به ترتیب با ۱۹۵ و ۱۷۶ بار وقوع، نشان‌دهنده تلاش محققان برای حل مشکلات خاص کشاورزی از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ و پیش‌بینی الگوهای آب و هوایی است. روند رشد انتشارات علمی در این حوزه، که از ۲۷ مقاله در سال‌های 2000-2005 به ۳۸۷ مقاله در سال‌های 2020-2025 رسیده، نمایانگر افزایش علاقه به تحقیقات کشاورزی دقیق و تأثیر پیشرفت‌های فناوری و دسترسی به داده‌ها است. همچنین، مشارکت بین‌المللی کشورهای هند، ایالات متحده و چین در این تحقیقات، نشان‌دهنده جهانی شدن این حوزه و تبادل دانش و تجربیات است. مجله “Computers and Electronics in Agriculture” به‌عنوان معتبرترین منبع در این زمینه، با ۳۸ مقاله و ۳۷۳۶ استناد، به تبادل ایده‌ها و تحقیقات جدید کمک می‌کند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون نیز تأکید بر افزایش توجه به این موضوع در سال‌های اخیر دارد. با توجه به روند رو به رشد و تنوع موضوعات، آینده تحقیقات در این حوزه روشن و امیدوارکننده به نظر می‌رسد و این یافته‌ها می‌توانند به‌عنوان مبنای محکمی برای تحقیقات آینده و توسعه سیاست‌های مؤثر در زمینه کشاورزی دقیق عمل کنند.