بیماری کرونا منجر به مشکلات و ناملایمات زیادی در سراسر جهان شده است. بخش ترویج و آموزش کشاورزی نیز به واسطه مأموریتی که در انتقال دانش به بخش کشاورزی دارد در این دوران با مشکلاتی در ارائه خدمات خود مواجه شده است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی برنامه های ترویج کشاورزی در دوران کرونا و پسا کرونا و تأثیر بر روند توسعه کشاورزی انجام شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و در زمره پژوهش های کیفی جای دارد. روش کیفی مورد استفاده، تلفیقی از تئوری داده بنیان و فن دلفی فازی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کارشناسان ترویج و آموزش کشاورزی و توسعه روستایی جهاد کشاورزی استان همدان و همچنین اساتید ترویج و توسعه روستایی بودند. روش نمونه گیری در پژوهش حاضر نمونه گیری هدفمند و اساس، اصل کفایت نظری بود. روش اصلی جمع آوری اطلاعات، مصاحبه های نیمه ساختارمند بود. داده های به دست آمده از مصاحبه، ابتدا کدگذاری و سپس از طریق فن دلفی فازی اعتبارسنجی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که آسیب های برنامه های ترویج کشاورزی در دوره کرونا و پساکرونا عبارت اند از: مشکلات به وجود آمده در ارائه خدمات حضوری ترویج، فقدان آمادگی ترویج کشاورزی برای پذیرش آموزش مجازی، اثربخشی پایین آموزش مجازی در ارائه محتوای ترویجی، کاهش سودآوری بخش کشاورزی، به خطر افتادن مشاغل غیر کشاورزی و کاهش ارتباطات رودررو. از طرفی دیگر بیماری کرونا فرصت هایی را در زمینه گسترش سامانه های آموزش مجازی در زمان کرونا و تغییر در نوع کشت محصولات کشاورزی ایجاد نمود. بر اساس نتایج این پژوهش، ترویج و آموزش کشاورزی در راستای سازگاری با حوادث احتمالی در آینده همانند کرونا، باید بستر آموزش از راه دور را جهت اجرای مداوم و اثربخش برنامه های خود تقویت نماید.
