با افزایش روزافزون تقاضا برای زمین، آب و در نهایت غذا، آینده کشاورزی بدون دانش و نوآوری امکان پذیر نبوده و رشد بهره وری و تحقق امنیت غذایی درگرو انتقال از کشاورزی سنتی به کشاورزی دانش بنیان است اما تحقیقات کمی به مطالعه و شناسایی چارچوب و مؤلفه های کشاورزی دانش بنیان پرداختند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه ها و تدوین الگوی توسعه کشاورزی دانش بنیان انجام شد. برای تحقق این هدف، از پارادایم ترکیبی کیفی غالب کمی و بهره گیری از دو رویکرد تئوری بنیانی و دلفی فازی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، 15 متخصص متشکل از کارشناسان جهاد کشاورزی، اعضای هیئت علمی، کارشناسان مراکز تحقیقات و خبرگان بودند که به شناسایی و استخراج مؤلفه های کشاورزی دانش بنیان و تأیید آن ها در دو فاز تئوری بنیانی و دلفی فازی کمک نمودند. نتایج تحقیق نشان داد که یک الگوی کشاورزی دانش بنیان با محوریت امنیت غذایی بر پایه چهار ستون؛ نظام نهادی و مشوق های اقتصادی، نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده، نظام نوآوری کارا و زیرساخت های اطلاعاتی کافی و مدرن استوار است. این چهار مؤلفه اصلی از 11 زیرمؤلفه و 69 گویه تشکیل شده است که پس از دو مرحله نظرخواهی از خبرگان طی فرآیند دلفی فازی و محاسبه اختلاف میانگین، مورد تأیید قرار گرفتند. همچنین مؤلفه نظام نهادی و مشوق های اقتصادی با میانگین فازی زدایی (5841/0) به عنوان مهم ترین مؤلفه الگوی پیشنهادی انتخاب شد. بکارگیری این الگو در عمل و تأکید بر مؤلفه های آن در حوزه کشاورزی برای دست یابی به امنیت غذایی و بهبود بهره وری پیشنهاد می گردد.
