وحید ورشاویان

هدف این پژوهش ارزیابی مناطق مستعد کشت گیاه گشنیز در دوره حال و آینده استان همدان با استفاده از روش منطق فازی است. به این منظور، پس از شناسایی نیازهای رویشی کشت گشنیز، از مدل ریزمقیاس نمای LARS-WG6 و مدل گردش کلی HadGEM2-ES تحت سناریوی متوسط RCP4.5 در ایستگاه های همدان، نوژه، ملایر، تویسرکان و نهاوند برای چشم انداز (2021-2060) بهره گرفته شد. برای نقشه هم دما، هم بارش و ساعات آفتابی دوره پایه (2020-2000) و آینده طی فصل رشد گشنیز پاییزه و بهاره از روش گرادیانی در ArcGIS استفاده گردید. در نهایت لایه های موجود را با روش فازی سازی در Arc-GIS10.3 ارزش گذاری شدند. سپس در روش منطق فازی با تعیین تابع عضویت برای هر لایه اطلاعاتی اعم از بافت خاک، شیب، بارش، دما و ساعات آفتابی نقشه نهای کشت گشنیزبا اعمال عملگر گامای فازی 9/0 در چهار طبقه مناطق با استعداد ضعیف، متوسط، مناسب و عالی برای دوره پایه و آینده تهیه گردید. طبق نتایج طبقه با استعداد زیاد برای دوره پایه و آینده کشت پاییزه و بهاره گشنیز مربوط به نواحی شمال شرقی و جنوب استان همدان می باشد. همچنین نتایج نشان داد تغییرات بارش و دما سبب کاهش اراضی با استعداد عالی برای کشت گشنیز است به طوری که اراضی بسیار مناسب کشت پاییزه گشنیز از 4/40 درصد در دوره پایه به 6/28 درصد، و برای کشت بهاره گشنیز از 3/42 درصد در دوره پایه به 3/31 درصد در آینده تغییر خواهد یافت، که برای کشت پاییزه و بهاره به ترتیب برای دوره آتی حدود 8/11 و 11 درصد کاهش می یابد. همچنین، با وجود تغییرات بارش و دما در زمینه گرمایش جهانی، منابع زمینی در هر دوره به عنوان یکی از مهمترین شاخص-های نیازهای رویشی تاثیر بسزایی در تولید محصولات زراعی دارد.