وحیدرضا اوحدی

خلاصه در سال‌های اخیر روش تثبیت/جامدسازی مبتنی بر سیمان به عنوان یکی از روش‌های متداول برای ممانعت از انتقال آلاینده‌های فلز سنگین و کاهش انتشار آلاینده‌ها به محیط زیست مورد استفاده وسیع قرار گرفته است. به منظور عملکرد بهتر این فرآیند ابتدا می‌بایست از طریق مکانیزم تثبیت با اعمال تغییرات شیمیایی ضمن رسوب آلاینده در محیط مانع انتقال و انتشار آلودگی شد و در ادامه شرایط را برای مکانیزم جامدسازی و کپسوله کردن آلاینده فراهم نمود. هدف این تحقیق تعیین تأثیر هریک از مکانیزم‌های تثبیت و جامدسازی بنتونیت آلوده به فلزسنگین سرب در حضور سیمان است. برای این منظور نمونه‌های بنتونیت در غلظت‌ cmol/kg-soil 50 و100 فلز سنگین در آزمایشگاه آلوده شده و سپس با 10% و 15% وزنی، توسط سیمان مورد تثبیت/جامدسازی قرار گرفته‌اند. به منظور بررسی مکانیزم تثبیت با اضافه نمودن سدیم‌هیدروکسید یک مولار به خاک‌های آلوده، pH محیط در مقادیر 10 و 11 تثبیت شده‌است؛ که معادل pH رسوب فلزسنگین سرب است. مقادیر نگهداشت آلاینده نمونه‌های خاک با 10% و 15% سیمان به همراه نمونه‌های تثبیت شده در pH 10 و11 با استفاده از یک مجموعه آزمایشات pH و آبشویی آلودگی (TCLP) مورد مطالعه آزمایشگاهی قرارگرفته‌است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در فرآیند تثبیت/جامدسازی، مکانیزم نگهداری آلاینده از طریق تثبیت سبب کاهش مقدار واجذبی آلاینده شده‌است. این مقدار کاهش واجذبی در مکانیزم تثبیت سبب احراز محدودیت‌‎های استاندارد EPA نشده‌است و برای کاهش مقدار واجذبی به کمتر از 5 میلی‌گرم بر لیتر حضور سیمان و مکانیزم جامدسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. احراز محدودیت‌‎های استاندارد EPA در نمونه‌های با 15% سیمان نسبت به نمونه‌های با 10% سیمان با توجه به نزدیک بودن مقدار pH اولیه محیط در هردو نمونه حاکی از اهمیت نقش مکانیزم جامدسازی دارد.