وحیدرضا اوحدی

چکیده زمینه و هدف: سه عامل کربنات، ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه نقش قابل توجه ای در نگهداری آلاینده های فلز سنگین توسط خاک ایجاد میکنند. از سوی دیگر میزان و نقش هرکدام از این سه عامل در قابلیت نگهداری آلاینده فلز سنگین به وضوح مشخص نیست. بر این اساس، هدف این تحقیق مطالعه آزمایشگاهی نقش هر کدام از عوامل فوق در قابلیت خاک به نگهداری آلایندههای فلز سنگین برای استفاده در پروژه های ژئوتکنیک زیست محیطی است. در این مقاله با استفاده از نمونه های رسی بنتونیت (با حضدور 8% کربنات طبیعی، سطح ویژه قابل توجه و ظرفیت تبادل کاتیونی زیاد)، کائولینیت (با حضور 4% کربنات طبیعی، سطح ویژه کوچک و ظرفیت تبادل کاتیونی کم) نانو رس طبیعی کلوزیت NA (عدم حضور کربنات، سطح ویژه ببسیار بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی قابل توجه) نانو رس صنعتی کلوزیت 30B (عدم حضور کربنات، سطح ویژه بسیار بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی کم) و نمونه نانو رس آزمایشگاهی ا س-ال-بی SLB (عدم حضور کربنات، سطح ویژه بزرگ و ظرفیت تبادل کاتیونی قابل توجه) بررسی سه عامل تاثیر گذار فوق بر قابلیت خاکهای رسی در نگهداری آلاینده فلز سنگین مورد ارزیابی آزمایشگاهی قرار گرفته است. روش بررسی: در این پژوهش با انجام یکسری آزمایشهای ژئوتکنیک زیست محیطی، فرایند اندرکنش نمونه های رسی کائولینیت و با آلایدندههای )SLB( 30 و نانو رس آزمایشگاهی با نام اخدتدصددار اس-ال-بی B و کزوزایت Na+ بنتونیت و نانورسهای صنعتی کزوزایت فلز سنگین سرب و مس مورد مطالعه، و تحلیل آزمایشگاهی قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری: بررسی ظرفیت بافرینگ، پراش اشعه ایکس و میزان نگهداری فلز سنگین سرب و مس به ویژه نانو ذرات اصلاح شده نشان میدهد که در مقایسه ظرفیت تبادل کاتیونی، سطح ویژه و کربنات، بخش قابل توجهی از ظرفیت بافرینگ خاک ناشی از حضور کربنات است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر مشخص شد که ترتیب تأثیر عوامل حضور کربنات، ظرفیت تبدادل کاتیونی و سطح ویژه در قابلیت نگهداری آلودگی خاک را میتوان به شرح ذیل نتیجه گیری نمود: کربنات < ظرفیت تبادل کاتیونی < سطح مخصوص