کهن‌ترین دستنویس‌های مرزبان‌نامۀ وراوینی که تا امروز در تصحیح این متن به کار بسته شده قریب به صد و بیست سال پس از تحریر این اثر کتابت شده و از این روست که پس از تصحیح علامه قزوینی و محمّد روشن و برزگرخالقی و کلباسی، هنوز گشتگی‌ها و دشواری‌های متعدد در بخش‌های مختلف این اثر برجای است. شماری از دست‌نویس‌ها در زمانۀ علامه قزوینی ناشناخته بوده و او نتوانسته از آنها بهره ببرد. این دست‌نویس‌ها از چشم مصحّحان دیگر نیز پنهان مانده؛ از جمله نسخۀ کتابخانۀ مَغنیسا در استانبول (به شمارۀ 1324)، نسخۀ کتابخانۀ سالتیکوف شچدرین (Saltikief Shechedrin) سن‌پترزبورگ روسیه (به شمارۀ 479)، نسخۀ کتابخانۀ ملی ایران (به شمارۀ 31032) که اگرچه متأخر است؛ اما گاه ضبط‌های قابل تأمل و اصیلی دارد. در این مقاله به پشتوانۀ نسخۀ کتابخانۀ ملی ایران چند گشتگی در مرزبان‌نامه تصحیح شده است و در مواردی دیگر، پیشنهادهایی برای تصحیح قیاسی چند تصحیف دیگر مطرح شده و بر اساس شواهدی از مرزبان‌نامه و سایر متون کهن نمونه‌هایی متعدد در تأیید ضبط مقبول آورده‌ایم.
