عارِفِ قَزْوینی، ابوالقاسم، شاعر آزادی‌خواه، ترانه‌سرا و آهنگ‌ساز معاصر که شعرها و ترانه‌هایش میان مردم رواج فراوان داشت. عارف که سومین پسرِ ملا هادی وکیل و خانم‌ناز بود، در محلۀ «پنبه‌ریسۀ» قزوین به دنیا آمد. تولد او در منابع مختلف، در فاصلۀ سالهای ۱۲۵۷-۱۲۶۱ ش / ۱۲۹۵-۱۳۰۰ ق / ۱۸۷۸-۱۸۸۳ م، دانسته شده است (آرین‌پور، ۲ / ۱۴۶؛ خیاط، ۵۲، نیز حاشیۀ ۳). حتی صادق رضازادۀ شفق که سالها از معاشران او بوده، با تردید نوشته است: از قراری که از اظهارات شفاهی و یک قطعۀ عارف معلوم می‌گردد، شاید تولدش در حدود سال ۱۳۰۰ ق باشد (ص ۵۹). طبق اظهارنامۀ ولادت عارف که ۳۱ مرداد سال ۱۳۰۴، در تهران، با حضور میرزا ابراهیم خان ناهید (مدیر روزنامۀ ناهید)، و شیخ محمد عزیزی (از تجار بازارچۀ نایب‌السلطنه) و با شمارۀ ثبت ۵۴۸‘ ۲۳ تکمیل شده، سنش ۴۶ سال، و تاریخ تولدش ۱۲۵۷ ش، ثبت شده است؛ اما اگر از سال ۱۳۰۴ ش، ۴۶ سال به عقب بازگردیم، سال ۱۲۵۸ ش به دست می‌آید. هرچه هست، بدون تردید او متولد ۱۲۵۷ یا ۱۲۵۸ ش است (نک : عارف، خاطرات ... ، ۳۷، حاشیۀ ۱).
