چکیده: پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های غیر بیماری زا و مفیدی هستند که شناسایی آنها در محصولات لبنی سنتی نه تنها می تواند منجر به جداسازی باکتری های پروبیوتیکی با خصوصیات ویژه شود، بلکه می تواند دیدگاه مناسبی برای تولید انبوه محصولات لبنی سنتی که به طور طبیعی حاوی باکتری های پروبیوتیکی هستند، عرضه کند. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی باکتری های پروبیوتیک از فلور موجود در محصولات لبنی سنتی (ماست، پنیر، لورک، سیراج و کشک) شهرستان بوکان می باشد. از 80 سویه جدا شده، 26 سویه توسط روش های فنوتیپی (مورفولوژی، رنگ آمیزی گرم، تست های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی مانند رشد در دماها و غلظت های مختلف نمک) شناسایی شدند و پتانسیل پروبیوتیکی آنها (مقاومت به اسید معده و نمک های صفراوی) ارزیابی شد. در بین ایزوله های مورد بررسی، ایزوله L12 مقاوم ترین ایزوله به نمک های صفراوی با ضریب بازدارندگی نزدیک صفر و ایزوله L24 ضعیف ترین ایزوله (ضریب بازدارندگی نزدیک یک) از نظر رشد در حضور غلظت 3/0 درصد نمک های صفراوی بودند. به منظور تایید نتایج بیوشیمیایی و شناسایی دقیق ایزوله ها، جفت آغازگرهای اختصاصی، ژن 16s rRNA باکتری های لاکتوباسیلوس تکثیر داده شده و با استفاده از انزیم های اندونوکلئازهای برشی (روش ARDRA) و مقایسه های بیوانفورماتیک تنوع گونه ای باکتری های جداسازی شده بررسی گردید. شش ایزوله متفاوت در الگوی باندی حاصل از هضم آنزیم های برشی، تعیین توالی شدند و توالی های به دست آمده با داده های ثبت شده در NCBI مقایسه شدند. در نهایت، دو ایزوله به عنوان لاکتوباسیلوس پاراکازئی، یک ایزوله لاکتوباسیلوس فرمنتوم، یک ایزوله لاکتوباسیلوس پلانتاروم، یک ایزوله لاکتوباسیلوس کازئی و یک ایزوله به عنوان لاکتوباسیلوس هلوتیکوس شناسایی گردیدند. اثر تیمار باکتری های لاکتوباسیلوس بر زنده مانی رده سلولی huvec در حضور سم دیازینون با استفاده از آزمون MTT بررسی گردید. سویه L12 (لاکتوباسیلوس پلانتاروم) سبب مهار اثر سم شده و درصد زنده مانی سلول های huvec را در حضور باکتری تا 40 درصد افزایش داد. در نهایت، تاثیر سم بر سلول های huvec (آپوپتوز یا نکروز) با استفاده از آزمون قطعه قطعه شدن DNA و رنگ آمیزی هسته سلول (DAPI) بررسی گردید، که اثر مهاری این سویه تایید شد.
