سنبل ناظری

چکیده: نفت خام به عنوان یکی از منابع اصلی انرژی در جهان محسوب می شود و آلودگی خاک توسط نفت یکی از مشکلات جدی و شایع است. در دنیا سالانه حدود شش میلیون تن نفت خام وارد محیط زیست می شود. نفت خام حاوی ترکیبات هیدروکربنی و فلزات سنگین است که می-تواند بر خواص بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی خاک تأثیر منفی داشته باشد. ورود این ترکیبات به طبیعت به علت سمی بودن، ایجاد جهش و سرطان زائی برای موجودات زنده و همچنین پایداری بالا و انباشته شدن آن ها باعث اختلال در عملکرد طبیعی خاک از جمله عملکرد محصولات کشاورزی و تغییر در ویژگی های خاک می گردد. روش های مکانیکی و شیمیایی که جهت حذف آلودگی های نفتی از خاک به کار می روند کارایی محدود داشته و پر هزینه می باشند. ولی با استفاده از میکروارگانیسم ها می توان ترکیبات نفتی را به آب و کربن دی اکسید (شرایط هوازی) و یا متان (شرایط بی هوازی) تبدیل نمود و از خاک خارج کرد. زیست پالایی ترکیبات نفتی در محیط های آلوده موثرتر و از نظر اقتصادی به صرفه تر از روش های دیگر می باشد. مطالعات نشان داده است که باکتری ها شاخص ترین عوامل تجزیه هیدروکربن ها در محیط هستند، آلودگی محیط زیست توسط این میکروارگانیسم کاهش می یابد. ظرفیت بالای آنزیمی به میکروارگانیسم ها این اجازه را می دهد که هیدروکربن های پیچیده را تجزیه کنند. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات میکروارگانیسم های تجزیه کننده نفت بر رشد گیاه گندم تحت تنشِ حضور غلظت های مختلف نفت سفید (صفر و 3 درصد) می باشد. این میکروارگانیسم ها شامل 4 سویه باکتری و یک مخمر بودند. برای این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1401 در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا گردید. در این پژوهش خاک آلوده به نفت توسط میکروارگانیسم های تجزیه کننده نفت تلقیح شد. پس از گذشت 30 روز گیاهان از سطح خاک برداشت و برخی ویژگی های فیزیولوژی و شاخص های بیوشیمیایی گیاهان اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر نوع باکتری بر شاخص های درصد جوانه زنی، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه، کلروفیل a، فنل، فلاونوئید، آنتی اکسیدان، قند کل ، پروتئین معنی دار شد و برای طول ساقه، کلروفیل b و کاروتنوئید معنی دار نشد. کاهش رشد گیاه در اثر سمیت نفت سفید در گیاه مشاهده شد. ه