چکیده: آلودگی نفتی یک مشکل جدی در محیط زیست است و می تواند تأثیرات زیان باری بر اکوسیستم های طبیعی، سلامت جوامع انسانی، زیست جانوران و جوانه زنی و رشد گیاهان داشته باشد. روش های مختلفی برای حذف آلودگی نفتی در آب، خاک و هوا وجود دارد. امروزه، روش های زیستی (میکروارگانیسم زیست پالا) با تولید متابولیت هایی مانند بیوسرفکتانت ها، توانایی حذف ترکیبات آلوده کننده محیطی را دارند. سرفکتانت ها، با کاهش کشش سطحی بین آب و هیدروکربن ها و تشکیل میکروامولسیون، هیدروکربن های نامحلول را در خود حل می کنند. اهمیت این ترکیبات را در مقایسه با سرفکتانت های سنتزی می توان در عدم سمیت، سازگاری با محیط زیست، فعالیت در محدوده وسیعی از دما و pH برشمرد. در این پژوهش توانایی تولید بیوسرفکتانت توسط هشت میکروارگانیسم زیست پالا، با استفاده از روش گسترش نفت، همولیز خون، فروپاشی قطره و فعالیت امولسیون کنندگی، در محیط کشت نوترینت براث، در سه غلظت نفت و سه زمان مختلف بررسی گردید. جهت بررسی آن بر گیاه، از محلول بیوسرفکتانت میکروارگانیسم های منتخب در روش های غربال گری، بر جوانه زنی بذر گیاه گندم در دو غلظت نفت، استفاده گردید. نتایج نشان داد باکتری انتروباکتر کلواکه (B19) توانایی همولیز خون را پس از 24 ساعت داشت. میکروارگانیسم های انتروباکتر (B5)، سودوموناس (B7)، کاندیدا (B9) و انتروباکتر کلواکه (B19) توانایی برهم زدن لایه نفتی در سطح آب و فروپاشی قطره را داشته و فعالیت امولسیون کنندگی قابل توجهی در مقایسه با SDS (کنترل مثبت) داشتند. به نظر می رسد طبق نتایج این تحقیق بیوسرفکتانت تولید شده توسط باکتری انتروباکتر (B5) رامنولیپید باشد. محلول بیوسرفکتانت میکروارگانیسم های مورد بررسی، بر جوانه زنی بذر گندم، مانع از جوانه زنی بذور نشدند و تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. نتایج نشان داد که بیوسرفکتانت، توسط برخی از میکروارگانیسم های زیست پالای این تحقیق، تولید می شود و بیوسرفکتانت های تولید شده ویژگی های متفاوتی از نظر ساختار یا ویژگی همولیزی داشتند. همچنین بیوسرفکتانت تولید شده توسط این میکروارگانیسم ها اثر منفی بر رشد گیاه گندم نداشتند.
