صفورا ناهیدان لنبانی

حفظ مقدار مطلوب ماده آلی خاکی یکی از اساسی ترین اصول کشاورزی پایدار است. یکی از روش های رایج که سبب بهبود حاصلخیزی خاک های مناطق خشک و نیمه خشک فقیر از ماده آلی می شود، استفاده از انواع کودهای دامی می باشد. با وجود این، طول عمر این کودها در خاک معمولا کوتاه بوده، به سرعت تجزیه شده و منجر به انتشار گازهای گلخانه ای و هدرروی نیتروژن می گردند. بنابراین کنترل سرعت معدنی شدن کربن و نیتروژن از کودهای دامی به منظور افزایش کربن اندوزی و حفظ ذخایر غذایی خاک ضروری است. در سال های اخیر از بیوچار به عنوان یک بهساز به منظور کربن اندوزی و حفظ حاصلخیزی خاک استفاده شده است. هدف از انجام پژوهش اخیر بررسی تاثیر بیوچار بر معدنی شدن کربن و نیتروژن خاک های تیمارشده با کودهای دامی (گاوی، گوسفندی، مرغی) می باشد. در این پژوهش از لایه 0 تا 20 سانتی متری یک خاک کشاورزی در پشت گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا نمونه برداری شد. به نمونه های خاک، مقدار 2 درصد از کودهای دامی (گاوی، گوسفندی، مرغی) اضافه شد. همچنین نمونه خاک بدون کود دامی نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. سپس به خاک های دارای و بدون کود دامی مقادیر 0،5/2 و 5 درصد از بیوچار کاه گندم (ساخته شده در دمای 450 درجه سانتی گراد) افزوده شد. نمونه ها به منظور بررسی معدنی شدن نیتروژن به مدت 20 هفته انکوباسیون و در زمان های 20،13،10،8،6،4،2،1،0 روز مقدار آمونیوم و نیترات در آن ها اندازه گیری شدند. همچنین تیمارهای آزمایشی به منظور بررسی معدنی شدن کربن به مدت 56 روز انکوباسیون و سپس مقدار انتشار دی اکسید کربن در زمان های 56،42،35،28،21،15،10،7،4،2،1 روز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیوچار باعث افزایش معدنی شدن کربن در خاک های تیمار شده با کود گاوی و مرغی شد و در خاک شاهد و تیمار شده با کود گوسفندی تاثیر کاهشی ولی غیرمعنی دار داشت. این مسئله نشان دهنده آن است که وجود ترکیبات آلی با نیتروژن زیاد می توانند اثر کربن اندوزی بیوچار را کاهش دهند. کاربرد بیوچار منجر به کاهش معنی دار مقدار آمونیوم و نیترات خاک ها شد که می تواند به دلیل C/N زیاد بیوچار کاه گندم و احتمالا آلی شدن نیتروژن در خاک و یا به دلیل جذب توسط بیوچار باشد. با افزایش مقدار بیوچار، معدنی شدن نیتروژن در خاک ها کاهش یافت. همچنین از آن جایی که آزادسازی نیترات از کودهای مرغی