صفورا ناهیدان لنبانی

استفاده نامناسب و بیش از حد از اراضی کشاورزی باعث کاهش مواد مغذی و ماده آلی خاک می شود. قیمت بالای کودهای شیمیایی و اثرات نامناسب آن ها در خاک موجب گردیده تا همواره کودهای آلی به عنوان گزینه ی قابل اعتمادتری برای جبران کمبودهای تغذیه ای و همچنین تامین ماده ی آلی خاک محسوب گردد. اخیرا استفاده از زغال زیستی به عنوان یکی از بهسازهای آلی جهت تامین و حفظ کربن آلی خاک مورد توجه قرار گرفته است. کرم های خاکی از مهم ترین جانوران خاک محسوب می شوند. کرم های خاکی به صورت مستقیم و غیرمستقیم برکربن آلی خاک و به تبع آن برجمعیت میکروبی خاک تاثیر می گذارند. فعالیت و کارکرد کرم های خاکی به مقدار و نوع مواد آلی موجود در خاک وابسته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی 1- اثر کودگاوی و زغال زیستی حاصل از آن ومقادیر متفاوت آنها بر تعداد و وزن کرم های خاکی 2- اثر کود گاوی و زغال زیستی آن در بودن و نبودن کرم خاکی بر کربن آلی و اجزای آن 3- اثر کود گاوی و زغال زیستی آن در بودن و نبودن کرم خاکی بر رشد باکتری و فعالیت آنزیمی خاک بوده است. در این پژوهش از لایه 0 تا 15 سانتی متری یک خاک کشاورزی در روستای حیدره در استان همدان نمونه برداری شد. نمونه های خاک با مقادیر 0، 1، 2 و 5 درصد کود گاوی و زغال زیستی آن (ساخته شده در دمای 450 درجه سانتی گراد) تیمار شدند. سپس به نیمی از خاک ها، 5کرم بالغ ازگونه ی آیسنیا فتیدا با وزن یکسان افزوده شد. تیمارها به مدت 1و3 ماه انکوباسیون شدند. نتایج نشان داد که تعداد، وزن تر و خشک کرم خاکی با افزایش کود گاوی افزایش می یابد. تعداد و وزن کرم خاکی در تیمار 1 درصد زغال زیستی نسبت به شاهد افزایش یافت ولی در تیمارهای 2 و 5 درصد زغال زیستی کاهش نشان داد. استفاده ازکودگاوی باعث افزایش کربن آلی کل و بخش های مختلف آن، افزایش کل جمعیت باکتری ها، باکتری های تند رشد و کند رشد و فعالیت آنزیم بتاگلوکوزیداز شد. با وجود این، زغال زیستی در مقادیر 2 و 5 درصد، کربن محلول در آب سرد و گرم، کربن فعال، هیومیک اسید و فولویک اسید را کاهش و در مقادیر 1 درصد آن منجر به افزایش آن ها شد. زغال زیستی کربن کل، کربن بخش شن و سیلت و رس، کل باکتری ها، باکتری های تند رشد و کند رشد و فعالیت آنزیم بتاگلوکوزیداز را نسبت به شاهد افزایش داد. کربن کل و بخش های مختلف آن در تیمارهای دارای کود گاوی بیشتر از زغال زیستی