سیدداود محمدی کهنگی

دستگاه کاوشگر دینامیکی DP ابزاری برای اندازه‌گیری سریع و برجای (در محل) پارامترهای مهندسی خاک است. این آزمایش به دلیل سادگی، هزینه کم و سرعت بالا نسبت به آزمایش‌های متداول دیگر، برتری دارد. هدف این پژوهش علاوه بر اندازه‌گیری پارامترهای مهندسی خاک ها با استفاده از مقاومت نوک مخروط(qd)، اندازه گیری لنگر پیچشی(T) با استفاده از ابزار ترکمتر بوده که امکان تعیین غیر مستقیم رده مهندسی خاک را نیز فراهم می نماید. برای انجام این پژوهش شش ایستگاه از ترانشه های حاشیه بزرگراه همدان-ساوه انتخاب شده است که آزمایش های کاوشگر دینامیکی DP اتوماتیک در عمق های مختلف و تا 5/4 متر انجام شده و نتایج آن شامل ثبت تعداد ضربات نفوذ (N10) و لنگر پیچشی (T) است. نمونه برداری خاک برای آزمایش های آزمایشگاهی با توجه به تغییرات لایه بندی ترانشه ها انجام شده است. آزمایش های آزمایشگاهی شامل دانه بندی خاک برای رده بندی های یونیفاید و آشتو، تراکم هاروارد، تعیین وزن واحد حجم نمونه های کلوخه ای و موم اندود، وزن مخصوص (GS)، آزمایش های برش پره و پنترومتر جیبی بوده است. برای بررسی قابلیت اعتماد نتایج آزمون های کاوشگر دینامیکی، در هر ایستگاه در سه نقطه نزدیک به هم آزمایش انجام شده و به این منظور از پارامتر ضریب تغییرات(cv) نتایج استفاده گردیده تا تکرارپذیری نتایج بررسی گردد. نتایج این بررسی بیانگر تکرارپذیر بودن و قابلیت اعتماد بیشتر نتایج آزمون های کاوشگر دینامیکی DP می باشد. در این پژوهش، مقاومت دینامیکی مخروط(qd) برای کاوشگر دینامیکی مورد استفاده، محاسبه شده و با استفاده از رابطه N30=1.63NSPT به نتایج آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) تبدیل شده و از آن طریق، قوام (سختی) و زاویه اصطکاک داخلی خاک ها تعیین گردیده که با نتایج آزمایشگاهی نیز همخوانی دارد. نهایتاً، برای تخمین رده مهندسی خاک های محل با استفاده از نتایج کاوشگر دینامیکی DP، نمودارهای رابرتسون (که برای تعیین نوع رفتار خاک (SBT) از نتایج آزمایش نفوذسنج استاتیکی (CPT) استفاده می کند)، توسعه داده شده است. در این راستا، برای کاوشگر دینامیکی، نسبت اصطکاک (Rf) از نتایج مقاومت نوک مخروط(qd) و گشتاور پیچشی(T) بدست آمده است. با توجه به برابر بودن qc و qd، و اینکه خاک های روی نمودار در گروه خاک های ماسه ای و مخلوط های ماسه ای سیلتی _ رسی تا رسی سیلتی قرار گرفته اند، با نتایج رده بندی های انجام شده مطابق روش های یونیفاید و آشتو برای خاک های منطقه مورد مطالعه، همخوانی دارند.