سهیلا میرزائی

چکیده: مدیریت موثر جمعیت‌های قارچ Botrytis cienea با استفاده از قارچکش‌ها، با توجه به ماهیت پر خطر این گونه، مستلزم نظارت مداوم جمعیت‌ آن است. پژوهش حاضر به‌منظور تعیین امکان وجود جدایه‌های مقاوم و بررسی حساسیت جدایه‌های مختلف Botrytis cinerea از میزبان‌ها و مناطق متفاوت نسبت به قارچکش‌های تیوفانات متیل، کاربندازیم، بوسکالید و فن‌هگزامید انجام شد. برای تمایز جدایه‌های حساس و مقاوم از آزمون کشت روی غلظت متمایزکننده استفاده شد. به دنبال آن، نماینده‌هایی از جدایه‌های با حساسیت مختلف نسبت به قارچکش‌های مورد آزمون انتخاب و EC50 (غلظت مؤثر کاهش ‌دهنده 50 درصد از رشد میسلیومی) آن‌ها محاسبه شد. به‌منظور شناسایی تغییرات بالقوه در ژن‌های ناحیه هدف قارچکش‌ها، از روش PCR-RFLP (قارچکش‌های تیوفانات متیل و کاربندازیم) و توالی‌یابی ناحیه هدف قارچکش‌ها (قارچکش‌های بوسکالید و فن‌هگزامید) استفاده شد. بیش از دو سوم جدایه‌های بررسی شده نسبت به قارچکش‌های تیوفانات متیل و کاربندازیم، حتی در مزارعی که استفاده از این سموم در سال‌های اخیر رایج نبود، مشاهده شد. برش آنزیمی محصول PCR ژن ناحیه هدف قارچکش‌های کاربندازیم و تیوفانات متیل (بتاتوبولین) با اندونوکلئاز BsaI در جدایه‌های حساس دو باند با اندازه‌های 98 و 371 جفت باز نشان داد، اما در جدایه‌های مقاوم تنها یک باند 469 جفت بازی مشاهده شد. تعداد جدایه‌های با مقاومت بالا نسبت به قارچکش‌های بوسکالید و فن‌هگزامید کم بود. نتایج حاصل از توالی‌یابی ناحیه هدف قارچکش بوسکالید نشان از وجود جهش P225F و H272R در ناحیه کد کننده پروتئین SdhB جدایه های مقاوم داشت. جدایه مقاوم به قارچکش فن‌هگزامید دارای جهش F412S در ناحیه ژنی erg27 بود. تفاوتی در برازش جدایه‌های حساس و مقاوم به تیوفانات متیل، کاربندازیم و بوسکالید مشاهده نشد. در حالی که در جدایه مقاوم به فن‌هگزامید سرعت رشد میسلیومی کاهش چشمگیری داشت. با توجه به عدم کاهش برازش جدایه‌های مقاوم به تیوفانات متیل، کاربندازیم و بوسکالید، باید احتیاط بیشتری در استفاده از این قارچکش‌ها در برنامه‌های مدیریتی بیماری به عمل آورد.