سهیلا میرزائی

چکیده: قارچBotrytis cinerea عامل بیماری کپک خاکستری از جمله مهم ترین پاتوژن های قارچی در سراسر جهان است و کنترل این قارچ اغلب به وسیله ی ترکیبات شیمیایی انجام می شود. در سال های اخیر دانشمندان با در نظر گرفتن اثرات منفی سموم قارچ کش، سعی کردند روش های بی خطر و موثر را جایگزین روش شیمیایی کنند. از آنجا که نور روی ویژگی های مختلف قارچ ها اثر دارد؛ لذا بررسی احتمال کنترل قارچB. cinerea توسط این فاکتور حائز اهمیت می باشد. به همین دلیل هدف این پژوهش بررسی اثر طول موج های متفاوت نوری روی رشد و تولید مثل و تولید متابولیت های ثانویه قارچB. cinerea می باشد. به این منظور جدایه قارچB. cinerea که بیماری زایی آن به اثبات رسیده بود از آزمایشگاه بیماری شناسی دانشگاه بوعلی سینا تهیه و میزان رشد، اسپورزایی، تولید آنزیم پکتیناز و سلولاز، تولید متابولیت های ثانویه و میزان بیماری زایی آن در تیمار های نوری سبز (570-495 نانومتر)، آبی (475-450 نانومتر)، قرمز ( 750-620 نانومتر)، زرد( 590-570 نانومتر)، بنفش (450-380 نانومتر)، پرتو های فرابنفش (280-100 نانومتر )، نزدیک فرا بنفش( 400-300 نانومتر)، نور سفید و شرایط تاریکی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بین میزان رشد و اسپورزایی و تولید سلولاز قارچ در شرایط نوری مختلف تفاوت معنی داری وجود دارد. در بررسی میزان اسپورزایی تیمار نوری نزدیک فرابنفش (Near Ultera Violet) بالاترین اثر را نشان داد و میانگین 104 ˣ 12 اسپور در میلی لیتر تولید کرد حداقل اسپورزایی مربوط به تیمار های نوری سفید، زرد، بنفش و آبی بود. نورهای زرد و سفید علاوه بر اثر بازدارنده روی اسپورزایی قارچ، میزان رشد آن را نیز محدود کردند. کمترین اثر بازدارنده مربوط به نور آبی بود؛ در این تیمار نوری، بیشترین میزان رشد با میانگین 75/80 میلی متر در روز هفتم مشاهده شد. نور میزان تولید سلولاز راتحت تاثیر قرار می دهد. حداقل مقدار تولید این آنزیم مربوط به شرایط تاریکی بود. در بررسی تولید آنزیم پکتیناز، تفاوت معنی داری بین تیمار های نوری مختلف مشاهده نشد. جهت بررسی اثر کیفیت نور روی متابولیت های ثانویه، عصاره قارچ cinerea.B که توسط اتیل استات استخراج شده بود در محدوده ی 800-200 نانومترطیف سنجی شد و نتایج به دست آمده نشان دادکیفیت نور روی پیک جذبی عصاره تاثیر می گذارد. بالاترین میزان جذب عصاره در م