موضوع حقوق بشر یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز در اندیشه معاصر اسلامی است یا آنها را محدود به شرایط و کنترل هایی کرد که برای دوران مدرن مناسب نیست. در این بخش به نظرات برجسته ترین مفسرانی که در تفسیر قرآن کریم به موضوع حقوق بشر پرداخته اند می پردازیم. ما جایگاه تفاسیر مدرن قرآن را در مورد حقوق بشر بررسی قرار دادیم، مهم‌ترین تفاسیری را که به طور مستقیم یا ضمنی به این موضوع پرداخته‌اند، را مرور کردیم و محتوا، رویکردها، دیدگاه‌ها و اهداف آنها را تحلیل کردیم. در پژوهش خود چند تفاسیر مناسب را برای تحلیل انتخاب کرده ایم که عبارتند از: تفسیر المنار، فی ظلال القرآن، تفسیر نوین، تفسیر المیزان، تفسیر پرتوی از قرآن، تفسیر امام خمینی، تفسیر الحدیث. ، تفسیر القرآنی للقرآن، مباحث محمد ارکون در قرائت نوگرایانه خود از قرآن، تفسیر الاساس، تفسیر التحریر و التنویر، تفسیر فهم قرآن حکیم، تفسیر الکاشف، تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بر اساس قرآن و سنت، تفسیر تسنیم، تفسیر مفاهیم القرآن، تفسیر من هدی القرآن. در این پژوهش از رویکرد توصیفی و تحلیلی وتطبیقی استفاده شده است. محتوای تفاسیر منتخب را با توجه به منابع حقوق بشر در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی تحلیل کردیم و مواضع آنها را در مورد حقوق بشر در جنبه‌های مختلف آن، مانند حقوق افراد و گروه‌ها، حقوق زنان و کودکان مقایسه کردیم. ، حقوق اقلیت ها و پناهندگان، حقوق بیان و مذهب و سایر حقوق. همچنین سعی شد تا تشابهات و تفاوت‌های تفاسیر منتخب در تفسیر آیات قرآن مرتبط با حقوق بشر را برجسته کرده و دلایل این شباهت‌ها و تفاوت‌ها را از نظر روش‌شناسی، دیدگاه، شرایط یا اهداف بیان کنیم. در این پژوهش به موضوع حقوق بشر از منظر تاریخی، فلسفی و حقوقی نیز پرداختیم. نتایج این تحقیق نشان می دهد که: 1. حقوق بشر از غرب وارد نمی شود، بلکه برگرفته از آموزه های الهی است و نگرش های تاریخی از قدیم الایام دارد مبدأ، و حریم خصوصی و منافع خود را در شعب در نظر می گیرد. 2. همچنین برای ما روشن شده است که حقوق بشر جزء لاینفک نظام زندگی است و نمی توان آن را از ارزش ها و اهداف آن جدا کرد، همان گونه که نمی توان از حقوق خداوند متعال و حقوق بشر جدا شد. موجودات این امر مستلزم مسئولیت‌های متقابل بین کسانی است که با آن همدردی می‌کنند، خواه افراد، گروه‌ها یا کشورها باشند و هیچ‌کس نمی‌تواند از حقوق خود به بهای حقوق دیگران سوء استفاده کند. 3. همچنین مشخص شد که مفسران معاصر در تفاسیر خود کوشیده اند تا اشارات قرآن در مورد کرامت، آزادی، مسئولیت، حقوق و تکالیف انسان را برجسته کنند و به برخی از شبهات و انتقادات وارده به اسلام در این زمینه پاسخ دهند. منطقه رویکردهای تفسیری آنان بین رویکرد انتقادی فلسفی و بدیع و روایتی سنتی متفاوت بوده است و بیشتر آنها شرایط و تغییراتی را که امت اسلامی در آن به سر می‌برد در نظر می‌گیرند و مبتنی بر خاستگاه شریعت و اهداف آن است، و توضیحات و تفاسیری که مفسران قبلی در این تحقیق گفته اند. 4. روشن شد که این تفاسیر معاصر، با وجود تفاوت در مقدمات و برخی نتایج، افق های جدیدی را برای تحقیق و مطالعه در زمینه تفسیر معاصر می گشاید و به نوآوری در فهم و به کارگیری دین دامن می زند. چنانکه این تعابیر بر صحت حقوق بشر در اسلام تأکید دارد و این که جزء لاینفک پیام اسلام است که همه پیامبران از حضرت آدم تا حضرت محمد (ص) آورده اند. همچنین تأکید می‌کند که حقوق بشر در اسلام مبتنی بر منابع انسانی یا توافق‌های بین‌المللی نیست، بلکه مبتنی بر یک منبع الهی است که همان قرآن کریم است که معیاری جهانی، جاودانه و جامع برای حقوق بشر تلقی می‌شود. همه تفاسیر انتخاب شده موافق هستند که حقوق بشر در اسلام از وظایف آنها تفکیک ناپذیر است و با مسئولیت و پاسخگویی مرتبط است. در پیشگاه خداوند متعال در دنیا و آخرت. آنها همچنین موافقند که حقوق بشر در اسلام به کرامت انسانی، آزادی، عدالت، برابری و همبستگی با سایر انسانها، بدون تبعیض، ترجیح و تعصب احترام می گذارد. آنها همچنین متفق القولند که حقوق بشر در اسلام شامل همه شئون زندگی انسان اعم از مادی یا معنوی، فردی یا جمعی، مدنی یا سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی، فرهنگی یا آموزشی وفرهنکی است. آنها همچنین متفق القولند که حقوق بشر در اسلام شامل همه گروه های جامعه اعم از زن یا مرد، کودک یا سالخورده، مسلمان یا غیرمسلمان، شهروند یا غیر شهروند است. آنها همچنین متفق القول هستند که حقوق بشر در اسلام بر حسب مکان، زمان یا شرایط در معرض تغییر، و یا تعدیل نیست، بلکه ثابت، دائمی و صلب است. موافق است که حقوق بشر در اسلام مشمول تفاسیر نادرست یا مغالطه هایی نیست که ممکن است توسط برخی ظالمان، افراط گرایان یا افراد مغرض برای تضعیف حقوق بشر در اسلام مورد استفاده قرار گیرد. 5. از طریق این مطالعه مشخص شد که در برخی از مسائل مربوط به حقوق بشر، مانند منابع، محدودیت ها و کاربرد آنها، بین مفسران اختلاف وجود دارد. این تفاوت ها ناشی از عوامل مختلفی است، از جمله روش شناسی مفسر در فهم قرآن و سنت، موضعی که وی در قبال اندیشه و مدرنیته غربی اتخاذ می کند و شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی که در آن زندگی می کند.
