یکی از کارآمدترین روش های فهم متن، روش سمانتیک یا معنی شناسی است که در این بین، معنی شناسی هم زمانی یا توصیفی به مطالعۀ علمی شناخت یک واژه و یا اصطلاح در بافت کلام می پردازد. در این نوع معنی شناسی، توجه به بافت زبانی و همچنین واژه های همنشین یک واژه یا اصطلاح می تواند مترجم را در برقراری پیوند منسجم بین واژگان متن و در نتیجه تولید معنایی دقیق و منطبق با زبان مبدأ، یاری نماید. با توجه به صبغۀ ادبی نثر نهج البلاغه و همچنین انسجام و تناسب فزاینده ای که در بافت آن دیده می شود، در این جستار کوشیده ایم تا ضمن شناخت اهمیت بافت زبانی، به بررسی و تبیین عملکرد شماری از ترجمه های فارسی خطبه های نهج البلاغه در اهمیت بخشی به مقولۀ همنشینی واژگان و بافت زبانی به منظور دستیابی به تعادل ترجمه ای بپردازیم. بدین منظور با بررسی سه مؤلفۀ عطف واژگان هم معنا به یک دیگر، چگونگی اسناد واژگان به یک دیگر و همچنین اضافۀ واژگان چندمعنا به برخی واژگان خاصّ و معیّن، به نقش بافت کلام و واژگان هم آیند در برابریابی ترجمه ای اشاره نموده ایم. برآیند این جستار نشان می دهد که عدم توجه به موقعیت واژگان در متن زبان مبدأ، مترجمان را در برابر یابی واژگان چندمعنا به چالش کشیده است و در برخی موارد نیز نادیده گرفتن تحولات شیوۀ اسناد اجزای کلام به یک دیگر و در نتیجه تغییر معنای واژگان متوالی در بافت کلام، از دقّت و انسجام برخی ترجمه ها کاسته است.
