صفر معروفی

امروزه به طور کلی همگان در این باره توافق دارند که ما با بحران جهانی آب روبرو هستیم دسترسی به آب برای بقای انسان، سلامت و بهره وری اهمیت بنیادی دارد. ولی تضمین پایداری دسترسی افراد به آب برای مقاصد مختلف، با چالش های متعددی روبروست. در بسیاری از طرح ها، آب منبعی تمام نشدنی تصور می شود. نگاه بخشی و غیر یکپارچه در توسعه ی منابع آب، فشارهای زیادی را بر منابع محدود آب وارد آورده است. نتایج این رویکرد، به همراه عوامل بیرونی (به ویژه افزایش جمعیت و تغییر اقلیم) وضعیتی را به وجود آورده است که منابع آب به هدر می رود یا شدیدا تحت تنش قرار گرفته است. مسئله ای که وضعیت پیش گفته را پیچیده تر می کند این واقعیت است که بیشتر ساکنان زمین در یکی از 300 حوضه ی آبریز مشترک بین دو یا چند کشور زندگی می کنند. این حوضه ها بیش از 45 درصد سطح زمین را پوشش می دهند. تحت شرایط کمبود آب ناشی از محدودیت منابع آب و بهره برداری بیرویه، مدیریت مبتنی بر مشخصه های انعطاف پذیری، عدالت و پایداری منابع آب می تواند نقش مهمی در جلوگیری از ادامه روند بحران زا و کاهش نزاع آب بران ایفا نماید. در این پژوهش، با استفاده ترکیبی از مفاهیم ورشکستگی و چانه زنی نش نامتقارن، به ارائه چارچوب تخصیص بهینه منابع آبی مشترک پرداخته شد. حوضه آبریز اترک شامل استان های گلستان، خراسآن های شمالی و رضوی به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. جواب بهینه روش چانه زنی با نتایج قوانین ورشکستگی آب AP، PRO و CEA مقایسه شد. نتایج نشان داد با لحاظ مفروضات مختلف، مدل پیشنهادی قادر به پوشش نتایج قوانین ورشکستگی متداول می باشد. علاوه بر این، از یک مدل ریاضی در جهت بهینه سازی تخصیص آب در شرایط کمبود و عدم قطعیت با استفاده از برنامه ریزی احتمالی انجام شده است. مدل پیشنهادی مورد حل واقع شده و مورد تحلیل حساسیت واقع شده است. نتیجه آن که دخیل نمودن پتانسیل آب تولیدی در تعیین وزن آببران می تواند گام مهمی در جهت تخصیص عادلانه تر آب باشد و در این حالت تخصیص آب استان های گلستان و خراسان های شمالی و رضوی به ترتیب 138، 902 و 174 میلیون متر مکعب در سال می گردد. نتایج تحلیل حساسیت بیانگر آن بود که با تغییر وزن نسبی، رتبه درصد تأمین آب آببران دچار تغییر می شود. در بخش دوم پایان نامه با استفاده از روش های فوق الذکر به تخصیص آب به کاربران کشاورزی استان های ح