صفر معروفی

برف یکی از اشکال مهم بارش در چرخه هیدرولوژی مناطق کوهستانی است که در تأمین نیازهای شرب، کشاورزی، صنعت و همچنین تولید انرژی نقش مهمی را ایفاء می کند. رواناب حاصل از ذوب برف به دلیل نقش تأخیری آن، منبع اصلی تغذیه سفره های آب زیرزمینی و در برخی از موارد نیز به دلیل همزمانی با بارش های بهاره، منشأ بروز سیلاب های مخرب با حجم جریان بیش از ظرفیت رودخانه ها می شود. در بیشتر نقاط جهان، تغییرات کوتاه مدت فصلی جریان، تحت تاثیر تغییرات و شرایط بارش قراردارد. اما در عرض های جغرافیایی و ارتفاعات بالاتر که برف، بارش غالب منطقه می باشد، رواناب عمدتا تحت تاثیر گرمای لازم برای ذوب برف است. از این روی، به منظور درک رفتار هیدرولوژیکی حوضه در چنین مناطقی، مدل سازی رواناب ذوب برف بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق به منظور شبیه سازی و تأثیر رواناب ذوب برف بر سیلاب حوضه آبریز الموت رود استان قزوین، از تصاویر ماهواره ای، در مدل SRM که یک شبیه ساز رواناب ذوب برف می باشد، استفاده گردید. در این مدل، ریزش های برف و باران بر اساس دمای آستانه تفکیک شده و پوشش برفی حوضه های کوهستانی و فاقد اطلاعات زمینی، با استفاده از روش های سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای تخمین زده می شود. بدین منظور، سطح پوشش برف روزانه حوضه الموت رود با استفاده از تصاویر هشت روزه سنجنده مادیس که دارای قدرت تفکیک زمانی و طیفی مناسبی می باشند، در محیط های ENVI و ArcGIS استخراج، و بعد از انجام عملیات درون یابی، با مدل رقومی ارتفاعی (DEM) ترکیب شده و منحنی تخلیه برف منطقه به دست آمد. سپس درصد مساحت پوشش برفی روزانه، با استفاده از منحنی تخلیه برف که متغیر اساسی مدل به شمار می رود، محاسبه گردید. مقادیر دما و بارش روزانه از داده های ثبت شده در ایستگاه های سینوپتیک و مقادیر دبی روزانه نیز، با استفاده از آمار دبی اندازه گیری شده در ایستگاه های هیدرومتری منطقه به مدل وارد شد. به منظور واسنجی و ارزیابی مدل، از داده های روزانه دو سال آبی 89-1388 و 90-1389 استفاده گردید. بر اساس داده های مشاهده ای روزانه در سال89-1388 پارامترهای مدل واسنجی تعیین گردید و از داده های سال آبی 90-1389 دقت مدل ارزیابی شد. اینکار با استفاده از نرم افزارهای WinSRM و GoldSim صورت گرفت. ارزیابی نتایج بدست آمده با استفاده از معیارهای ضریب تبیین و درصد تفاضل حجم، که