سعید گوهری

آبشستگی پایه پل یکی از مهم ترین مسائل در مهندسی رودخانه و نگرانی ها در ایمنی پل ها است. به طور کلی آبشستگی ناشی از فعالیت فرسایشی جریان است که سبب حمل رسوبات در بستر رودخانه می شود. از عوامل عمده ی تخریب پل ها میتوان به آبشستگی موضعی اطراف پایه های آنها اشاره کرد. پل ها از جمله مهم ترین و کاربردی ترین سازه های رودخانه ای هستند که از گذشته تا به امروز برای تسهیل حمل و نقل مورد استفاده قرار گرفته اند ولی همه ساله به دلیل بروز سیلاب های متعدد، در زمانی که نیاز بیشتری به آن ها داریم دچار تخریب و آسیب دیدگی می شوند.در این پژوهش در قالب 6 آزمایش و 2 بستر رسوبی مختلف طبیعی رودخانه ای و شکسته شده ی آزمایشگاهی در 3 جریان 4، 6و8 لیتر بر ثانیه صورت گرفته است. فلوم موجود در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه بوعلی سینا دارای 10 متر طول، 5/0 متر عرض و شیب بستر 002/0 بود. پایه دایره ای به قطر 4 سانتی متر برای انجام آزمایش ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهند در این پژوهش برای هر دو رسوب به ترتیب از دبی های 4 ، 6 و 8 لیتر بر ثانیه استفاده شد ، میزان عمق آبشستگی در رسوب شکسته شده به ترتیب 4،2و6 سانتی متر اندازه گیری شد، این در حالی است که در رسوب رودخانه ای با تکرار همان دبی های قبلی میزان آبشستگی به ترتیب 5،3و7 سانتی متر مشاهده شد،به این ترتیب مشخص شد که میزان عمق آبشستگی در رسوب گرد رودخانه به مراتب بیشتر از رسوب شکسته شده آزمایشگاهی است.به طور کلی نتایج نشان داد که با افزایش شدت جریان عمق آبشستگی افزایش خواهد یافت. به طور کلی میتوان گفت شکل فیزیکی رسوب بستر تاثیر زیادی در میزان آبشستگی پایه پل دارد،به طوری که در پژوهشی که انجام شد مشاهده شد که میزان آبشستگی در رسوبات گرد رودخانه ای به دلیل گرد و کروی بودن رسوبات بیشتر اتفاق می افتد زیرا با افزایش شدت جریان به دلیل کروی شکل بودن ذرات روی هم میغلتند و به راحتی جا به جا میشوند و گودال آبشستگی ایجاد میشود نتایج حاصل از شبیه سازی توسط نرم افزار Flow-3D با نتایج آزمایشگاهی مورد صحت سنجی قرار گرفته است. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان داد که مدل عددی دارای بیش برآورد در تخمین عمق آبشستگی بوده است و درصد خطای حاصل از آن بین 5تا 16درصد متغیر می باشد.