سعید گوهری

در این مقاله به بررسی آزمایشگاهی و عددی الگوی آبشستگی پیرامون سازه حفاظتی آبشکن در دو شکل مستقیم و چوگانی پرداخته شـده است. در این پژوهش از مدل آبشکنهای مستقیم و چوگانی بـا طـول 0/12متـر در دبـیهـای 15 ،10/5و 20لیتـر بـر ثانیـه در کانـال آزمایشگاهی مستقیم استفاده شده است. نتایج نشان داد که حداکثر عمق آبشستگی انتهای دماغه برای آبشکن چوگانی و مستقیم با افـزایش دبی جریان افزایش یافته است که مقادیر آن برای دبی 20لیتر بر ثانیه بهترتیب 0/095و 0/104متر بود. همچنین عرض گودال آبشستگی در آبشکن مستقیم 2/25و در آبشکن چوگانی دو برابر طول مؤثر آبشکن بود. در این راستا، حداکثر عمـق آبشسـتگی پیرامـون دماغـه در دو آبشکن مستقیم و چوگانی بهترتیب 0/87و 0/79برابر طول مؤثر آبشکن مشاهده شد. شکل بستر رسوبی در پاییندست آبشکن مسـتقیم در فواصل 0/09و 0/15متری از دیواره مجاور آبشکن کشیدهتر دیده شد و تا حدود 1/3برابر عرض کانـال در پـاییندسـت آبشـکن ادامـه داشت، درحالی که برای آبشکن چوگانی حدود 1/15برابر عرض کانال بود. بهطور کلی ابعاد گودال آبشستگی پیرامون آبشـکن چوگـانی کمتر از آبشکن مستقیم بود. علاوهبر این بهمنظور درک رفتار هیدرولیکی جریان پیرامون آبشکن، از مـدل عـددی Flow3Dاسـتفاده شـد. بررسی آماری نتایج دو مدل حاکی از وجود خطای نسبی حدود 20درصد بود که نشان از عملکرد مناسب مدل در تخمین عمق آبشستگی حداکثر است