دنیای نوین در ایجاد پیشرفت های علمی و تأمین رفاه نسبی آدمی موفق بوده و آنچه نتوانسته انجام دهد، پیشبرد اخلاق بشر است. با توجه به خلأهای باطنی و اخلاقی در جوامع امروزی و نیز دل مشغولی همیشگی بشریت به معنای زندگی، طرح معنویت یکی از مهم ترین موضوعاتی است که امروزه برای ایجاد پیوند میان ارزش های دنیای سنتی و دنیای نوین در حوزه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. سازمان ها به عنوان وجه غالب جوامع امروز، یکی از گسترده ترین حوزه های شکل گیری و توسعه سرمایه معنوی هستند. برای آنکه سرمایه معنوی در محیط کار نظام جمهوری اسلامی ایران عملیاتی و قابل بهره برداری شود، باید هوش معنوی کارکنان با توجه به آموزه های دین مبین اسلام بررسی شود؛ از این رو، در این مقاله با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی و تحلیلی ، ضمن تشریح مفهوم «هوش معنوی» و «سرمایه معنوی»، شاخص ها و مؤلفه های هوش معنوی شامل: «خودآگاهی، خودانگیختگی، ارزش محوری و چشم-اندازمحوری، کل نگری، دگرخواهی، استقبال از تفاوت ها، استقلال رأی، تواضع و فروتنی، تمایل به طرح چراهای بنیادی، توانایی تغییر چارچوب های ذهنی، استفاده مثبت از مشکلات و چالش ها و احساس رسالت» با تفحص در نهج البلاغه و تأمل در کلام مولای متقیان حضرت علی (ع)، استخراج و تحلیل گردید. در نهایت، به برخی راهبردها برای بهره برداری مؤثر از هوش معنوی از منظر اسلام و نهج البلاغه پرداخته شده است.
