هدف این تحقیق بررسی تطبیقی حقوق دارندگان تابعیت اصلی واکتسابی در نظام حقوقی ایران و اسناد بین المللی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و به شیوه تطبیقی است وبا استفاده از منابع کتابخانه ای، اطلاعات جمع آوری گردیده است. دولتها به دو شیوه متفاوت، تابعیت خود را به افراد اعطاء میکنند که از آنها با عنوان تابعیت اصلی واکتسابی نام برده میشود. به آن نوع تابعیتی که در زمان تولد و یا پس از تولد شخص اما از زمان تولد به او منتسب می شود و به عبارتی به او تحمیل می گردد، تابعیت اصلی گفته می شود. آن نوع تابعیتی نیز که در دورانی پس از تولد شخص به افراد اعطاء می گردد، تابعیت اکتسابی خوانده می شود که می تواند قهری یا اختیاری باشد. نتایج بررسی ها نشان میدهد که نظام حقوقی ایران، حقوق کمتری برای دارندگان تابعیت اکتسابی در مقایسه با دارندگان تابعیت اصلی، تفاوت قائل شده و ماده 982 قانون مدنی، بر این نکته تصریح کرده است. در حوزه اسناد بین المللی شاهد تحولی تدریجی به سوی امحای تبعیض در بهره مندی از حقوق میان دارندگان تابعیت اصلی و اکتسابی هستیم. در میثاق حقوق مدنی و سیاسی، هیچ گونه اشاره ای به تبعیض در این ارتباط، وجود ندارد اما در ماده 5 کنوانسیون اروپایی تابعیت، هرگونه تبعیض در برخورداری از حقوق ناشی از تابعیت میان دارندگان تابعیت اصلی و اکتسابی ممنوع است و کمیته حقوق بشر نیز در تفسیر کلی شماره 25 در خصوص مشروعیتِ تمایز در بهره مندی از حقوق و مزایا میان دارندگان تابعیت اصلی و اکتسابی، تشکیک نموده است. بنابراین به نظر می رسد که دولتها میبایست نسبت به رفع تبعیض میان حقوق دارندگان تابعیت اصلی و اکتسابی اقدام نمایند و در هرحال، به نظر می رسد که اِعمال هر نوع محدودیت و تمایز در بهره مندی از حقوق میان دارندگان تابعیت اصلی و اکتسابی میبایست متناسب بوده و فراتر از موارد ضروری و لازم نباشد.
