عنوان این نشست علمی، بررسی مبانی حق تعیین سرنوشت در حقوق بین الملل و فقه اسلامی است. همانطور که مستحضر هستید شان حضور بنده در این جلسه، بررسی این حق فربه و سترگ در حوزه حقوق بین الملل است و حقیر، ورودی به مباحث فقهی در این باب ندارم و طبیعتاً همکار گرامی جناب آقای دیلمی، زحمت تبیین موضوع از این منظر را خواهند کشید. مایلم آغاز سخن را با این آیه شریفه 11 سوره رعد آغاز کنم که یادآور اعطای حق تعیین سرنوشت از سوی خداوند متعال به جمیع گروههای انسانی است. «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛ روایتی نیز از پیامبر خدا (ص) حضرت ختمی مرتبت نقل شده است که فرمود: «هیچ چیز نزد خدا گرامی تر از انسان نیست. از آن حضرت پرسیدند: حتی فرشتگان؟ فرمود: آری چون فرشتگان همچون خورشید و ماه مجبورند، (ولی انسان مختار آفریده شده است)». در نظام حقوق بین الملل،متخصصان موضوع حق تعیین سرنوشت، این حق را از دو جنبه خارجی و داخلی بررسی میکنند. جنبه خارجی حق تعیین سرنوشت به حق مردم ساکن در یک واحد سیاسی به تشکیل کشوری مستقل در عرصه بین المللی معطوف میشود و جنبه داخلی این حق، به حق مردم در تعیین نوع حکومت و ساختار قانون اساسی و همچنین حق آنها بر مشارکت سیاسی و سهم آنها در اداره امور و دستیابی به مشاغل عمومی کشور مربوط است.
