استفاده از فاضلاب در کشاورزی با چالش هایی مواجه است که می تواند بر کیفیت گیاه و خاک و همچنین سلامت انسان تأثیر منفی بگذارد. بنابراین این مساله باید به صورت کنترل شده، با تصفیه مناسب و رعایت استانداردهای بهداشتی صورت گیرد. همچنین، باید از روش های جایگزین و پایدارتر برای آبیاری و تأمین مواد غذایی در کشاورزی استفاده کرد تا مشکلات زیست محیطی و بهداشتی کاهش یابند. بنابراین هدف اصلی این مقاله بررسی و شناسایی راهکارهای جلوگیری از استفاده فاضلابها جهت مصارف زراعت و سبزیکاری در شهرستان همدان می باشد. روش تحقیق از نوع پیمایشی است که از ابزار مصاحبه و پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق کارشناسان و اساتید شهرستان همدان می باشند که تعداد 26 نفر برای مصاحبه و 80 نفر برای تکمیل پرسشنامه به عنوان نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک روش تحلیل محتوا و استخراج مقوله ها، سپس اولویت بندی مقوله ها به کمک نرم افزار اس پی اس اس و پی ال اس بوده است. نتایج نشان داد راهکارهای جلوگیری از کاربرد فاضلاب در آبیاری مزارع کشاورزی شهر همدان را می توان در 8 عامل طبقه بندی کرد. این عوامل عبارتند از: برخورد قانونی و قضایی، بازدید و نظارت مستمر، تامین حقابه، افزایش تعداد تصفیه-خانه ها، ایجاد و توسعه شهرک های سبزیکاری، ساماندهی مسیرهای انتقال فاضلاب، آموزش و توجیه کشاورزان و سازوکارهای مدیریتی.
