در این پژوهش، کیفیت خدمات تربیتی و اصلاحی، پزشکی و قضائی در زندانهای استان همدان مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از رویکردهای کمّی و کیفی بهره گرفته شد. در رویکرد کمّی از پرسشنامه محققساخته و در رویکرد کیفی از مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری شامل زندانیان موسسههای کیفری استان همدان است که با توجه به روش نمونهگیری طبقهای تصادفی، تعداد 312 نمونه از میان آنها برای پاسخگویی به سوالهای پرسشنامه انتخاب شد. علاوه بر این در قسمت کیفی با کارکنان زندانها شامل زندانبانان و مدیران آنها مصاحبه شد. در پرسشنامه محققساخته زندانیان، سن، وضعیت تاهل، جنسیت، سطح تحصیلات، محل زندگی، شغل، مدت محکومیت و علت محکومیت متغیرهای مستقل را تشکیل دادند و ابعاد مختلف کیفیت خدمات به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شدند. بررسی توزیع مقادیر مختلف متغیرهای مستقل نشان داد که پاسخگویان بر حسب این متغیرها کاملا متنوع هستند و لذا نمونه تحت بررسی به خوبی معرّف جامع آماری است. با توجه به نتایج برگرفته از به کارگیری مدل سروکوال مشخص شد که در مقایسه خدمات تربیتی و اصلاحی، پزشکی و قضایی، بیشترین ضعیف در ارائه خدمات تربیتی و اصلاحی است هر چند تفاوت بین کیفیت خدمات قضایی و پزشکی هم با خدمات تربیتی و اصلاحی بسیار اندک است. عدم توجه کافی به کاربردی بودن و اثربخش بودن رویکردهای تربیتی و اصلاحی، دیدگاه بالا به پائین پزشکان به زندانی و عدم توجه کافی به ملزومات روحی و روانی و کمتجربگی مدیران زندانها و مسئولیتناپذیری برخی کارکنان و محدودیتهایی که در فضای واقعی زندان وجود دارد از مهم ترین علل ضعف عملکردی موسسه های کیفری بود. برخی از پیشنهادهای کاربردی شامل تعویض و تنظیف مطلوب لوازم آسایشگاه چون تخت، تشک، پتو، بالشت، موکت؛ بهبود فضا و امکانات ورزشی و آگاهی رسانی و آموزش مقررات محیط زندان به زندانیان تازه وارد است.
