مشاهده ی این که افراد با استدلال قوی در زمینه اخلاق می توانند کارهای بد یا نادرست انجام دهند بیانگر این است که برای پی بردن به رفتار اخلاقی لازم است به فراتر از علل شخصیتی، آموزشی و اجتماعی صرف پرداخته شود. در این راستا، این پژوهش با هدف طراحی مدل پیش بینی رفتار اخلاقی برپایه ی نگرش و هویت اخلاقی با توجه به نقش میانجی سود و زیان انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی متوالی (کیفی- کمی) از نوع طرح اکتشافی بود. پژوهش در دو مرحله انجام شد. در بخش کیفی، برای ساخت مقیاس سود و زیان با 222 نفر (121 دانش آموز دبیرستانی دوره ی متوسطه دوم 16 تا 19 ساله و 101 نفر بزرگسال 20 تا 52 ساله) با نمونه گیری دردسترس مصاحبه انجام شد. سپس داده ها با روش تحلیل محتوای آشکار بررسی شدند. نتایج تحلیل محتوا دو نوع سود روان شناختی و سود موقعیتی و دو نوع زیان روان شناختی و زیان موقعیتی را به عنوان عوامل تسهیل کننده و بازدارنده ی رفتار اخلاقی در موقعیت های گوناگون زندگی را نشان داد. در ادامه براساس کدگذاری و تدوین مضامین اطلاعات حاصل از بررسی مصاحبه ها، دو مقیاس سود (33 گویه ای) و زیان (26 گویه ای) برای اندازه گیری عامل های سود روانشناختی، سود موقعیتی، زیان روانشناختی، و زیان موقعتی ساخته شد. همچنین برای اندازه گیری نگرش اخلاقی و رفتارهای اخلاقی از مقیاس پژوهشگر ساخته استفاده گردید. برای این منظور، با توجه به مبانی نظری، مقیاس رفتار اخلاقی (35 گویه ای) برای اندازه گیری 2 عامل شناسایی شده-ی رفتارهای سلبی و ایجابی و مقیاس نگرش اخلاقی (36 گویه ای) برای اندازه گیری 3 عامل شناسایی شده ی شناختی، عاطفی و رفتاری ساخته شدند. در ادامه، در بخش کمی، از روش پژوهشِ همبستگی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی دوره ی متوسطه دوم شهر همدان در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. اندازه نمونه شامل تعداد 1093 نفر بودند (515 دختر و 578 پسر) که به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس هویت اخلاقی آکینو و رید (2002)، مقیاس رفتار اخلاقی پژوهشگر ساخته، مقیاس نگرش اخلاقی پژوهشگر ساخته، و مقیاس سود و زیان پژوهشگر ساخته بودند. داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی با داده های تجربی برازش مطلوبی دارد. اثرات مستقیم
