رویا کرمیان

مقدمه: تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که بازدهی محصولات زراعی را کاهش میدهد. استفاده از الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی، استراتژیهایی مفید جهت تخفیف آثار زیانبار تنش در گیاهان زراعی است. روشها: با هدف بررسی اثر کاربرد نانوذرات سلنیوم و تلقیح قارچ Piriformospora indicaبر تحمل خشکی در دو ژنوتیپ منتخب جو زارعی (یوسف ژنوتیپ متحمل و موروکو ژنوتیپ حساس) در مرحله رویشی، آزمایشی گلخانهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و با تأکید بر ارزیابی شاخصهای رشدی و پاداکسایندگی انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری ( 30 ،70و 10درصد ظرفیت زراعی،) سه سطح نانوذرات سلنیوم (صفر، 3و 6میلی گرم در لیتر) و دو سطح تیمار قارچ (تلقیح و عدم تلقیح) بود. یافتهها: نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش شاخصهای رشدی (محتوای نسبی آب برگ، وزن خشک، سرعت رشد نسبی و سطح برگ،) لیکن افزایش معنیدار محتوای پراکسید هیدروژن و مالوندیآلدئید شد. کاربرد نانوذره سلنیوم به ویژه در غلظت 6میلیگرم در لیتر و تلقیح قارچ ،Piriformospora indicaسبب افزایش شاخصهای رشدی، افزایش فعالیت آنزیمهای پاداکساینده (کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز و گلوتاتیون -Sترانسفراز، سوپراکسید دیسموتاز) و کاهش محتوای پراکسید هیدروژن گردید. نتیجهگیری: تنش خشکی با افزایش تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن، سبب افزایش محتوای مالوندیآلدئید به عنوان محصول لیپید پراکسیداسیون غشاء بهویژه در ژنوتیپ حساس گردید. نانوذره سلنیوم و تلقیح قارچ، سبب بهبود شاخصهای رشدی و پاداکسایندگی در ژنوتیپهای جو تحت تنش خشکی گردید