اندوفیت ها باکتریهای غیربیماریزایی هستند که قادرند همزیستی داخلی با گیاه برقرارنموده و با فراهم نمودن یک محیط سودمند اکولوژیکی تحمل گیاه نسبت به تنش های محیطی را بالا برده و سبب بهبود افزایش رشد گیاه شوند. کلسیم یک پیامبر ثانویه ضروری در تمام مراحل رشد و نمو سلول است و در کنترل بسیاری از فرایندها دخیل است. خشکی یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که به محصولات کشاورزی آسیب وارد میکند. علت اصلی تنش آب در گیاه افزایش میزان تلفات آب یا کافی نبودن میزان جذب آب و یا هردو آنهاست. گیاهان دارویی منابع طبیعی ارزشمندی هستند که امروزه مورد توجه کشورهای پیشرفته جهان قرار گرفته و به عنوان مواد اولیه جهت تبدیل به داروهای بیخطر برای انسان تلقی میشوند. در این زمینه ایران یکی از غنیترین منابع گیاهان دارویی جهان به شمار میرود که دارای تنوع بالای شرایط زیستگاهی برای کشت انواع این گیاهان میباشد. شنبلیله با نام و تیره Trifolieae تبار ،Trigonella گیاهی یک ساله و علفی متعلق به جنس Trigonella foenum-graecum L. علمی ،Bacillus endophyticus ،Bacillus Subtilis است. در این پژوهش از چهار سویه باکتری اندوفیت به نامهای Fabaceae کلسیم با غلظت 50 میلیمولار و چهار سطح خشکی اعمال شده با ،Rhizobium pusense و Stenotrophomonas pavanii غلظتهای مختلف پلی اتیلن گلایکول استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که برخی سویههای باکتریهای اندوفیت و نیز اعمال کلسیم به همراه تلقیح برخی از آنها باعث عملکرد بهتر گیاه در شرایط تنش خشکی میشود.
