رویا کرمیان

جنس Silene L. با بیش از 2200 گونه، بزرگ ترین جنس تیره Caryophyllaceae در دنیاست که بیشترین پراکنش آن در نیمکره شمالی، اروپا، آسیا و آفریقای شمالی می باشد. در حدود 110 گونه از این جنس در ایران رویش دارند و تقریباً 35 گونه با پراکنش جغرافیایی محدود بومی ایران هستند. از متابولیت های ثانویه فراوان در این گیاه می توان به ترکیبات ساپونینی اشاره کرد. در این تحقیق ساپونین موجود در بخش های هوایی گونه Silene bupleuroides L. با سه روش مختلف و سیستم های حلال متفاوت استخراج شد. نتایج نشان داد که قابلیت حلالیت و پایداری ساپونین ها تحت تأثیر ویژگی های حلال قرار می گیرد و استفاده از حلال های مختلف باعث حذف برخی ترکیبات زائد و نیز افزایش راندمان استخراج می شود. سنجش کمی ترکیبات ساپونینی به روش اسپکتروفتومتری و سنجش کیفی آن ها به روش کروماتوگرافی لایه نازک انجام شد. نتایج کروماتوگرافی حاکی از وجود پنج نوع ساپونین در گونه S. bupleuroides بود و یک لکه با 33/0Rf =، به عنوان اصلی ترین ترکیب ساپونینی آن شناسایی شد. فعالیت ضدباکتریایی ساپونین-های این گونه گیاهی در برابر چهار سویه مختلف باکتری گرم مثبت و منفی شاملProteus vulgaris ، Citrobacter amalonaticus، cereus Bacillus و Enterobacter aerogenes به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت. باکتری های Proteus vulgaris و Citrobacter amalonaticus بیشترین حساسیت را نسبت به ترکیبات ساپونینی این گونه نشان دادند.