رزیتا امانی

بر اساس ادبیات پژوهشی سالمندان، مرور خاطرات در این افراد از متغیرهای بسیار مهم است. با این حال فقدان یک ابزار مناسب در ایران جهت سنجش میزان و نوع خاطره­ پردازی سالمندان به چشم می­ خورد. بنابراین هدف این مطالعه، ساخت و اعتباریابی پرسش نامه خاطره پردازی سالمند بر اساس مدل وات و وانگ (1991) بود. مطالعه حاضر از نظر هدف، یک مطالعه «تحقیق و توسعه» و از نظر روش اجرا، از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش شامل سالمندان بالای 60 سال شهرهای همدان، کرمانشاه، اراک، رشت، سمنان، ارومیه، آبادان، تهران و کرمان بودند که از میان آنها 436 نفر (226 مرد و 210 زن) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسش نامه 48 گویه ای خاطره پردازی سالمندان پاسخ دادند. نتایج تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 23 نشان داد، پایایی درونی بر حسب آلفای کرونباخ برای کلیه گویه ها 904/0 و برای زیرمقیاس های روایتی-انتقالی، وسواسی، انسجامی، آمادگی برای مرگ، و گریزی به ترتیب 904/0، 826/0، 795/0، 812/0 و 774/0 بود. به منظور بررسی ساختار عاملی پرسش نامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه چرخش وریماکس استفاده شد که نتایج نشان داد 18 گویه از پرسش نامه از بار عاملی قابل قبولی در هیچ یک از زیرمقیاس ها برخوردار نبودند و 30 گویه در قالب پنج عامل در پرسش نامه جهت سنجش خاطره پردازی وجود دارد که به ترتیب عبارتند از خاطره پردازی روایتی-انتقالی (8 گویه)، وسواسی (6 گویه)، انسجامی (7 گویه)، آمادگی برای مرگ (5 گویه) و گریزی (4 گویه). همچنین زیرمقیاس خاطره پردازی ابزاری و حفظ صمیمیت از مقیاس حذف شدند. بنابراین کاربست پرسش نامه 30 گویه ای خاطره پردازی سالمندان در مطالعات آینده و بررسی رابطه میزان و نوع خاطره پردازی با دیگر متغیرهای مهم سالمندان می تواند باب جدیدی در حوزه مطالعات سالمند در ایران باز نماید.