پویا زمانی

برای ارزیابی برنامه های اصلاح نژادی و مدیریتی گذشته و طرح ریزی برنامه های آینده لازم است که روندهای ژنتیکی، محیطی و فنوتیپی صفات مهم در سال های گذشته برآورد شوند. در این پژوهش، به منظور برآورد روندهای ژنتیکی، محیطی و فنوتیپی صفات وزن بدن گوسفند مهربان، 28782 رکورد مربوط به صفات وزن بدن گوسفندان مهربان که توسط معاونت امور دام استان همدان در طی سال های 1373 تا 1389 جمع آوری شده بود، مورد استفاده قرار گرفتند. اجزای واریانس و ارزش های اصلاحی صفات مختلف با تجزیه های تک متغیره و چند متغیره ی مدل های حیوانی با الگوریتم میانگین اطلاعات بیشترین درستنمایی محدود شده (AI-REML) برآورد شدند. روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات، به ترتیب با کمک ضریب تابعیت میانگین ارزش های اصلاحی از سال تولد و ضرایب تابعیت میانگین-ارزش های فنوتیپی و انحراف های محیطی حیوانات از سال وزن کشی برآورد شدند. برآوردهای روندهای ژنتیکی صفات وزن تولد، وزن شیرگیری و وزن های 6، 9 و 12 ماهگی با استفاده از تجزیه تک متغیره به ترتیب،59/1-، 87/16-، 27/3-، 8/16- و 48/3- و در تجزیه چند متغیره 33/1-، 63/25-، 34/11-، 6/35- و 06/9- بودند. روندهای فنوتیپی در تجزیه تک متغیره به ترتیب 31/46-، 64/149، 16/475، 75/716، 6/1050 و در تجزیه چند متغیره 63/5-، 33/109، 05/482، 68/816، 73/1077 و روندهای محیطی در تجزیه تک متغیره به ترتیب،82/44-، 7/156، 43/483، 75/732، 08/1054 و در تجزیه چند متغیره 14/1، 36/125، 21/491، 93/852 و 8/1086 گرم در سال برآورد شدند. تنها روند ژنتیکی وزن های تولد و از شیرگیری و روند فنوتیپی وزن تولد در تجزیه چند متغیره و همچنین، روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی وزن تولد و روندهای فنوتیپی و محیطی وزن های 6 و 12 ماهگی در تجزیه تک متغیره معنی دار بودند. نتایج این پژوهش نشان دهنده رشد ژنتیکی منفی وزن های تولد و از شیرگیری و به طور کلی، عدم وجود رشد ژنتیکی مثبت صفات وزن بدن گوسفند مهربان در سالیان گذشته و نیاز به طرح ریزی برنامه های اصلاح نژادی برای بهبود ژنتیکی صفات یاد شده در گوسفندان مهربان بودند.