موفقیت در تلقیح مصنوعی به تعداد اسپرم زنده و سالم در مایع منی ذخیره شده بستگی دارد. فرایند ذخیره‌سازی، تعداد اسپرم‌های زنده و سالم را کاهش می‌دهد. نوع رقیق کننده و ترکیبات افزود شده به رقیق کننده تاثیر مهمی بر حفظ قابلیت زنده‌مانی و سلامت اسپرم در طول مدت نگهداری دارد. اسیدآمینه ال-آرژنین پیش‌ساز ترکیبات مهمی است که در مسیرهای متابولیکی در سلول‌های مختلف مشارکت دارند. علاوه بر آن، ال-آرژنین فعالانه پراکسید هیدروژن (H2O2) و یون‌های سوپراکسید (O2.) تولید شده در سلول را خنثی می‌‌کند و نقش آنتی اکسیدانی دارد. مطالعات کمی در مورد اثر ال-آرژنین در رقیق کننده‌های مختلف بر حفظ قابلیت زنده‌مانی و سلامت اسپرم قوچ هنگام ذخیره‌سازی بصورت مایع وجود دارد. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثر افزودن ال-آرژنین به رقیق کننده‌های بر پایه تریس و شیر خشک بر کیفیت منی قوچ هنگام ذخیره‌سازی در دمای 4 درجه سانتی‌گراد بود. در این پژوهش سه سطح صفر، 5/0 و 1 میلی مولار ال-آرژنین به رقیق کننده‌های بر پایه تریس و شیر خشک افزوده شد. در فصل تولید مثلی از 4 راس قوچ نژاد مهربان به کمک واژن مصنوعی هفته‌ای یکبار اسپرم‌گیری شد. نمونه‌های منی اخذ شده پس از ارزیابی اولیه با هم مخلوط و به 6 قسمت مساوی تقسیم و توسط رقیق کنندهای مربوط به هر تیمار تا غلظت 200 میلیون در هر میلی‌لیتر رقیق گردید. نمونه‌هاپس از سردسازی به دمای 4 درجه سانتی‌گراد منتقل و تا 72ساعت نگهداری شد. زنده‌مانی (ائوزین-نیگروزین)، سلامت غشاء (آزمون تورم هیپواسموتیک) و سینماتیک حرکتی (دستگاه کامپیوتری آنالیز اسپرم) اسپرم‌ها هر 24ساعت یکبار ارزیابی شد. پس از 72 ساعت ذخیره‌سازی، توان آنتی اکسیدانی کل اسپرم (به روش FRAP)، غلظت مالون دی آلدهید (به روش تعیین ترکیبات واکنش دهنده با تیوباربتیوریک اسید)، سلامت غشاء میتوکندری (رودامین123-فلوسایتومتری) و غلظت H2O2 سلولی (دی کلروفلوروسین دی استات - فلوسایتومتری) اندازه‌گیری شد. داده‌ها به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی (با 5 تکرار) و اندازه‌گیری‌های تکرار شده در زمان و در قالب آزمایش فاکتوریل 3×2 آنالیزشد. نوع رقیق کننده و ال-آرژنین بر زنده‌مانی، سلامت غشاء، جنبایی کل و پیشرونده تاثیر معنی‌داری نداشت (05/0
P). افزودن 1 میلی مولار آرژنین به رقیق کننده شیر خشک میزان سلامت غشاء میتوکندری را نسبت به رقیق کننده شیر خشک بدون آرژنین بطور معنی‌داری افزایش داد (05/0>P). توان آنتی اکسیدانی کل در رقیق کننده بر پایه تریس نسبت به رقیق کننده شیر خشک گرایش به افزایش داشت (0645/0=P). بطور کلی قابلیت رقیق کننده تریس در حفظ جنبایی، سلامت میتوکندری و توان آنتی اکسیدانی اسپرم ذخیره سازی شده قوچ به شکل مایع در دمای 4 درجه سانتی‌گراد بیشتر از رقیق کننده شیر خشک است. افزودن ال-آرژنین به رقیق کننده شیر خشک جنبایی و سلامت غشاء میتوکندری اسپرم را بهبود می‌بخشد اما افزودن ال-آرژنین به رقیق کننده تریس تاثیری این فراسنجه‌ها ندارد.
