پویا زمانی

صفات تولیدمثلی از مهم ترین صفات افتصادی در گاوهای شیری هستند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی روندهای ژنتیکی، محیطی و فنوتیپی این صفات در گله های صنعتی گاو شیری استان همدان انجام شد. دادهای صفات تولیدمثلی هشت گله ی بزرگ استان همدان در طی سال های 1380 تا 1394 در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. صفات مختلف تولید مثلی برای هر یک از افراد محاسبه شدند. شجره تا 20 نسل از شجره کل گاوهای هلشتاین ایران گرفته شد. اثرات ثابت موثر بر صفات مورد بررسی با تجزیه مدل های خطی تعمیم یافته و با رویه GLM نرم افزار SAS ویرایش 1/9 تعیین شدند. ارزش های اصلاحی و اجزای واریانس صفات مورد بررسی با مدل های مختلط دامی برآورد شدند. روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات مورد بررسی، به ترتیب به صورت ضرایب تابعیت وزنی میانگین های ارزش های اصلاحی، ارزش های فنوتیپی و انحراف های محیطی از سال تولد برآورد شدند. در گله های مورد بررسی میانگین های سن نخستین تلقیح، سن نخستین آبستنی، سن نخستین زایش، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی در تلیسه ها، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی در گاوها و تلیسه ها، فاصله زایش تا نخستین تلقیح و روزهای باز به ترتیب، 81/135 روز، 83/14 ماه، 83/16 ماه، 54/24 ماه، 90/1 تلقیح، 35/3 تلقیح، 64/77 روز و 81/135 روز بود. در این پژوهش میانگین های سن نخستین تلقیح و سن نخستین زایش در گاوهای استان مناسب بودند در حالی که تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی، فاصله زایش تا نخستین تلقیح و روزهای باز وضعیت مناسبی نداشتند. همچنین، یکی از گله ها از نظر بیشتر صفات مورد بررسی دارای مشکلاتی بود. وراثت پذیری صفات سن نخستین تلقیح، سن نخستین آبستنی، سن نخستین زایش، تعداد تلقیح به ازای آبستنی در تلیسه ها، تعداد تلقیح به ازای آبستنی در گاوها و تلیسه ها، فاصله زایش تا نخستین تلقیح و روزهای باز به ترتیب، 09/0، 089/0، 22/0، 033/0، 033/0، 056/0 و 061/0 و تکرار پذیری تعداد تلقیح به ازای آبستنی در تلیسه ها و گاوها، فاصله زایش تا نخستین تلقیح و روزهای باز به-ترتیب، 36/0، 10/0 و 10/0 برآورد شدند. برای سن نخستین تلقیح (ماه)، سن نخستین آبستنی (ماه)، سن نخستین زایش (ماه)، تعداد تلقیح به ازای آبستنی در تلیسه ها، فاصله زایش تا نخستین تلقیح (روز)، روزهای باز (روز) و تعداد تلقیح به ازای آبستنی در تلیسه ها و گاوها، روندهای فنوتیپی به ترتی