با توسعه اینترنت، ساختارهای زنجیره تأمین از حالت سنتی فاصله گرفته و به ترکیبی از کانال‌های آنلاین و فروشگاه‌های فیزیکی تبدیل شده‌اند که این امر منجر به شکل‌گیری زنجیره‌های تأمین دوکاناله شده است. با ظهور زنجیره‌های دوکاناله، پدیده سواریرایگان مصرف‌کنندگان افزایش‌یافته و تأثیرات قابل‌توجهی بر فرایند قیمتگذاری داشته است. سواریرایگان به وضعیتی در اقتصاد گفته می‌شود که در آن فرد یا سازمان بدون مشارکت یا پرداخت هزینه، از مزایا و نتایج فعالیت دیگران بهره‌مند می‌شود. در زنجیره تأمین نیز، این پدیده می‌تواند منجر به کاهش انگیزه برای همکاری و سرمایه‌گذاری شود. همچنین، باتوجه‌به سیاست‌های جهانی و اهمیت مسئولیت‌های زیست‌محیطی، بازیافت محصولات نقش مهمی در زنجیره‌های تأمین پیدا کرده و به طور مستقیم بر تصمیمات قیمتگذاری اثر می‌گذارد. علاوه بر این، تصادفی بودن تقاضا منجر به بروز ریسک‌هایی می‌شود که اعضای زنجیره را به سمت اتخاذ استراتژی‌های ریسک‌پذیری یا ریسک‌گریزی سوق می‌دهد. این پژوهش به تحلیل قیمتگذاری و سودآوری در زنجیره تأمین دوسطحی دوکاناله حلقهبسته، با درنظرگرفتن رفتارهای ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی تولیدکننده و خرده‌فروش، همچنین اثر سواریرایگان مصرف‌کننده و اشتراک درآمد حاصل از بازیافت پرداخته است. در این پژوهش، تصمیمات زنجیره تأمین تحت دو ساختار متمرکز و غیرمتمرکز مقایسه شده‌اند. در حالت متمرکز، تمام تصمیمات باهدف بهینه‌سازی سود کل زنجیره اتخاذ می‌شود، درحالی‌که در حالت غیرمتمرکز، تولیدکننده و خرده‌فروش هر کدام به دنبال بهینه‌سازی منافع خود هستند. این تحلیل‌ها به تأثیر ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی در بهینه‌سازی سود کل در هر دو ساختار اشاره دارد. روش پژوهش به این صورت است که ابتدا معادلات سود برای تولیدکننده و خرده‌فروش با درنظرگرفتن پارامترهای ریسک و سواریرایگان به‌صورت تحلیلی تعریف شده و سپس با استفاده از روش‌های ریاضی مشتق‌گیری، معادلات تصمیم‌گیری استخراج گردیده است. در حالت متمرکز، این معادلات به‌صورت یک دستگاه حل شده‌اند تا تصمیمات بهینه برای کل زنجیره به دست آید. در حالت غیرمتمرکز، با استفاده از بازی استکلبرگ و تولیدکننده به‌عنوان رهبر، رفتار رقابتی بین تولیدکننده و خرده‌فروش مدل‌سازی و نتایج استخراج شده است. نتایج نشان می‌دهد که در هر دو حالت ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی، زنجیره تأمین متمرکز سود کل بیشتری نسبت به زنجیره تأمین غیرمتمرکز دارد. تحلیل‌های عددی نشان می‌دهد سود کل زنجیره متمرکز در هر دو رویکرد ریسک‌گریزی و ریسک‌پذیری حدود 28 درصد بیشتر از حالت غیرمتمرکز است. همچنین، نسبت سهم خرده‌فروش از بازیافت در زنجیره متمرکز تأثیری بر سود کل ندارد، اما در زنجیره غیرمتمرکز این نسبت بر سود و همکاری میان اعضای زنجیره تاثیر دارد. از طرف دیگر، در هر دو نوع ساختار زنجیره تأمین، حالت ریسک‌پذیر سود بیشتری نسبت به حالت ریسک‌گریز ایجاد می‌کند. این پژوهش نشان می‌دهد که حالت ریسک‌پذیری و مدل متمرکز بهترین عملکرد را برای بهینه‌سازی سود زنجیره تأمین دارد، درحالی‌که در حالت غیرمتمرکز، هماهنگی و تعیین سهم مناسب از سود بازیافت به طور مؤثری می‌تواند به بهبود کارایی و سودآوری کمک کند.
