امید بهمنی

از جمله مسائل عمده که در هیدرولوژی مهندسی ضرورت آن بیش از پیش احساس می شود چگونگی طغیان یا فروکش یا صعود و نزول هیدروگراف رودخانه در نقطه ای مشخص از آن است که این مساله را میتوان با روندیابی سیل تحلیل کرد .درواقع از بالاآمدن حجم زیادی از آب در یک رودخانه یا مسیل سیل جاری می شود که این بالا آمدن حالت نسبی داشته و نسبت به رژیم عادی یا نرمال سنجیده می شود .سیل یک پدیده مخرب است که هر ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را ایجاد می کند و برای جلوگیری ازخسارات ناشی از این پدیده باید روش های مناسبی را جهت کنترل آن ارائه داد. روندیابی سیل عبارت است از عملیات محاسباتی که تغییرات مقدار سرعت و شکل موج سیل را به عنوان تابعی از زمان در یک یا چند نقطه در طول آبراهه ها پیش بینی می کند و یکی از مهم ترین مسائل در طرح های مهندسی آب است که در کانال ها و رودخانه ها از اهمیت خاصی برخوردار است و به عنوان یک فرآیند ریاضی برای پیش بینی تغییرات عمق و دبی جریان در طول رودخانه ها و کانال ها به کار برده می شود . روندیابی جریان به دو صورت مستقیم و معکوس انجام می گیرد و مدل ماسکینگام از جمله روش هایی می باشد که کاربرد گسترده ای را در روندیابی مستقیم و معکوس جریان دارد که مهم ترین عامل در دقت این روش ، تخمین بهینه پارامترها می باشد.از جمله کاربردهای مفید روندیابی معکوس آن است که اگر سیل مخربی در منطقه ایجاد شود و ما به اطلاعاتی درباره ویرانی سیل در بالادست نیازمند باشم تا بتوانیم هزینه های نوسازی و مقاوم سازی دربالادست را که متناسب با سیل ورودی است تخمین بزنیم ودر صورتی که ایستگاه آب سنجی در بالادست نباشد یا در اثر سیل وارده تخریب شده باشد از طریق روندیابی معکوس میتوانیم به اطلاعات هیدروگراف سیل ورودی در بالادست دست پیدا کنیم . در پژوهش حاضر روندیابی به روش هیدرولوژیکی صورت گرفته زیرا این روش درروندیابی رودخانه کاربرد دارد و یک روش نسبتا ساده بوده و از دقت قابل قبولی برخوردار می باشد اما نیازمند یک سری داده های هیدروگراف ورودی و خروجی متعدد و هم زمان رخ داده شده دارد .بدین منظور در پژوهش حاضر از داده های جریان ورودی و خروجی سال های 1390-1391-1392-1393-1394 در رودخانه سد شهید کاظمی شهرستان بوکان استفاده گردیدکه در این پژوهش به بررسی ضرائب روش ماسکینگام خطی در روندیابی مستقیم و معکوس جریان در بازه های