امید بهمنی

چکیده: بخش کشاورزی بیشترین سهم استفاده از منابع آبی کشور را به خود اختصاص داده است و با توجه به محدود بودن این منابع، مدیریت و برنامه ریزی آبیاری در این بخش امری اجتناب ناپذیر می باشد. یکی از راه های مدریت منابع آب برنامه ریزی آبیاری است. زمان پارامتر بسیار مهمی در تعیین برنامه ریزی آبیاری بوده که می تواند راندمان کاربرد آب را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد. از دیگر راهکارهای مقابله با بحران آب می توان به استفاده از آب های نامتعارف و شور در کشاورزی اشاره کرد. در این راستا و به منظور بررسی تاثیر متقابل دو عامل تنش شوری و برنامه ریزی آبیاری در گیاه گندم که گیاهی استراتژیک در کشور تلقی می شود، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در گلخانه دانشگاه پیام نور همدان در پاییز و زمستان 1395 انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح شوری ( 0 ، 100 و 200 میلی مولار سدیم کلرید) و دو سطح آبیاری (100 و 120 درصد نیاز آبی گیاه) بود و تاثیر این دو فاکتور بر دو رقم متحمل (ارگ) و حساس به شوری گندم (تجن) مورد بررسی قرار گرفت. برای اندازه گیری دمای پوشش سبز به عنوان شاخص برنامه ریزی آبیاری از دماسنج مادون قرمز و برای محاسبه شاخص تنش آبی گیاه از روش ایدسو استفاده گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS نسخه 4/9 انجام شد. معادله خط مبنای پایینی برای دو رقم ارگ و تجن به ترتیب (Tc-Ta)ll= 2.08-0.53(VPD) و (Tc-Ta)ll= 3.91-0.68(VPD) و معادله خط مبنای بالایی به صورت (Tc-Ta)ul=3.75 °C به دست آمد. نتایج نشان داد که کمترین میزان تاثیرپذیری CWSI نسبت به تنش شوری مربوط به تیمار 120 درصد آبیاری رقم ارگ بود و این حالت به عنوان مبنا در شوری های بالا انتخاب شد. افزایش میزان شوری سبب افزایش معنی دار تجمع سدیم و افزایش هدایت الکتریکی در عصاره اشباع خاک شد. همین عوامل سبب کاهش عملکرد و کارایی مصرف آب در گیاه گردید.