مدل پنج عاملی شخصیت یکی از مدلهای تجربی شخصیتشناسی است که از پنج بعد اصلی تشکیل شده است: برونگرایی، روانرنجورخویی، گشودگی، مقبولیت و وظیفهشناسی. بر اساس این نظریه، وراثت، محیط و تربیت از عوامل مؤثر در این پنج ویژگی شخصیتی است و در مقابل، جنسیت نقش کمتری دارد. فریبا وفی و حسین سناپور دو نام آشنا در عرصۀ داستاننویسی معاصر هستند. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رمان «رازی در کوچهها» از وفی و «نیمۀ غایب» از سناپور بر اساس نظریۀ پنج عاملی شخصیت میپردازد. هر دو نویسنده به مسائل زندگی شهری در ایران معاصر میپردازند و هر دو به مسائل زنان توجه دارند. با این تفاوت که سناپور مسائل زنان را با رویکردی سیاسی ـ اجتماعی و فراتر از خانه و خانواده به تصویر میکشد؛ اما وفی مانند غالب نویسندگان زن، دغدغههای زنان را در متن مسائل خانوادگی مطرح میکند. هر دو رمان با سفر شخصیت اصلی به زادگاه خود، برای دیدار پدری بیمار آغاز میشود. شیوۀ روایت در هر دو رمان، غیر خطی و در نوسان بین گذشته و آینده است و معرفی شخصیتها در قالب مرور خاطرات و سفر به گذشته صورت میگیرد. هر دو نویسنده رویکردی شخصیتمحور دارند که امکان بررسی و تحلیل شخصیتها را از دیدگاه روانشناسی فراهم میکند. در شخصیتپردازی هر دو رمان، مسائلی مانند بحران هویت، شکاف نسلی و جدال بین سنت و مدرنیسم دیده میشود.