تقابل های دوگانه از مباحث مهم زبان شناسی و نشانه شناسی و از مهمترین رویکردها در ساختارگرایی است.. بررسی تقابلهای دوگانه در فهم نظام تفکر شاعر یا نویسنده و اندیشهی حاکم بر اثر، نقشی بنیادین ایفا می کند. در غزل سعدی تقابلهای دوگانه، نمود های هنرمندانه و گوناگونی دارد. بر همین اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا نحوۀ استفاده و شگرد های خاص این شاعر بزرگ را در بیان اندیشۀ خویش با بهره مندی از انواع تقابل، بررسی و تحلیل کند. در غزلیات سعدی، تقابل ها غالباً واژگانی و لفظی اند و انسجام و زیبایی متن را تقویت می کنند. گاه نیز تقابل های سعدی، فکری و معنایی هستند و مخاطب را در درک بهتر اندیشه و جهان بینی شاعر یاری می کنند. تقابلهای دوگانه در غزل سعدی گاه در قالب دو یا چند واژه و گاه بین دو مصرع دیده می شود. شاعر با سود جستن از این تقابل ها و شگردهای خاص خویش در به کارگیری آنها، دیدگاه خود را نسبت به عشق و معشوق، زاهدان و پارسایان ریاکار، ملامتگران، و ... بیان می دارد.
