تأملات یا اندیشه های خیامی از زمان رودکی تا دوره ی معاصر در شعر فارسی رواج داشته است. آنچه تحت عنوان تأملات خیامی از آن یاد می شود، شکیات و پرسش های فلسفی، اعتراض و عصیان فلسفی، ناپایداری عمر، ناگزیری مرگ، شادخواری، اغتنام فرصت و... است. هدف از پایان نامه ی حاضر، بررسی اندیشه های خیامی در شعر مهدی اخوان ثالث است. بدین منظور، یأس و ناامیدی، اعتراض و عصیان فلسفی همراه با زمینه های شخصی و سیاسی- اجتماعی آن در شعر اخوان مورد بررسی قرار گرفته است. از دیگر تأملات خیامی که در سروده های اخوان دیده می شود، شکیات و پرسش های فلسفی و تقدیرگرایی است که به دو صورت اعتقاد به تقدیر و اعتراض به آن دیده می شود. پوچ گرایی و هیچ انگاری اخوان غالباً برخاسته از مرگ اندیشی، ناپایداری عمر و احساس بیهودگی و بی ارزش بودن زندگی است. غم گریزی، شادخواری و اغتنام فرصت نیز از دیگر تأملات خیامی است که همراه با زمینه های شخصی و سیاسی- اجتماعی آن در شعر اخوان مورد بررسی قرار گرفته است. در این رساله، همچنین تلاش شده است تا سیر تأملات خیامی در سروده های اخوان با توجه به دوره های گوناگون زندگی او مورد بررسی قرار گیرد.
