نوستالژی غم ناشی از دور افتادن از دل بستگیهاست و وطن در اشکال مختلف خویش، از زمره این علقه ها. در ادب فارسی مفهوم وطن مصادیقی چون، خانه، شهر و زادگاه، ولایت، کشور و جهان را دربرمی گیرد. گاه نیز دنیا با تمام جلوه هایش تنها غربتکده ای است. وطن، عالم معناست و آدمی در این سرای گذر تنها مسافر است و غریب. در آثار اندیشمند و شاعری چون سعدی نیز وطن با تمامی مصادیق آن جلوه های گوناگون داشته که جای تأمل و بررسی دارد.