زمینه و هدف: بررسی گیاهان دارویی به منظور کشف منابع جدید دارویی بر علیه عفونتهای میکروبی در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق تعیین و بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی عصارههای آبی و اتانولی اندام هوایی سرخارگل بر برخی از باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی میباشد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در سال 1397 در دانشگاه بوعلی سینا انجام گرفت، از روش خیساندن و استفاده از حلالهای آب و اتانول با نسبت 1 به 5 (گیاه به حلال) جهت عمل عصارهگیری استفاده شد. سنجش میزان ترکیبات فنلی عصارهها با روش فولین ﺳـﯿﻮﮐﺎﻟﺘﻮ انجام، سپس مقدار شیکوریک اسید عصارههای سرخارگل با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تعیین شد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪ اﮐﺴﺎیﺸﯽ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ هر دو نوع ﻋﺼﺎره ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻣﻬﺎر رادیﮑﺎلﻫﺎی آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل [DU1] ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪان ﺳﻨﺘﺰی ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ مقایسه شد. میکروارگانیسمهای مورد پژوهش استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، لیستریا اینوکوا، باسیلوس سرئوس، اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفیموریوم و شیگلا فلکسنری بودند. فعالیت ضد میکروبی عصارههای آبی و اتانولی سرخارگل به روشهای پورپلیت، چاهک در آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بر سویههای بیماریزا تعیین شد. هم چنین واکنش متقابل عصارههای این گیاه از طریق محاسبه شاخص بازدارندگی افتراقی علیه میکروارگانیسمها نیز بررسی شد. داده ها با استفاده از آزمونهای آماری تی و دانکن تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها: نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره اتانولی بیشترین مقدار ترکیبات فنلی و شیکوریک اسید را دارا است. نتاﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ دام اﻧﺪازی رادﻳﻜﺎلﻫﺎی آزاد ﻋﺼﺎرههای آبی و اتانولی سرخارگل نیز ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﺼﺎره اتانولی ﺑـﺎ غلظت 3000 ﻣﻴﻜﺮوﮔـﺮم در میلیلیتر بیشترین ﻧﻘﺶ را در ﻣﻬﺎر رادﻳﻜﺎلهای آزاد داﺷت. عصاره آبی سرخارگل در غلظتهای 25 و 50 میلیگرم بر میلی لیتر هیچ اثر مهاری بر رشد باکتریهای گرم منفی نداشت. بیشترین قطر هاله عدم رشد عصارههای آبی و اتانولی این گیاه در غلظت 400 میلیگرم بر میلیلیتر مربوط به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و کمترین قطر هاله عدم رشد در همین غلظت مربوط به باکتری سودوموناس آئروژینوزا بود.
